جت آب یا اصطلاحا واترجت water jet)) دستگاهی است که از طریق آن خروج پر فشار آب از یک نازل صورت می گیرد و کاربرد های گوناگونی دارد.
دستگاه واترجت انواع گوناگونی دارد که کارایی های بسیاری را نشان می دهند.
دستگاه برش واترجت هم با آب خالص هم با یخ و هم با مواد ساینده امکان پذیر است.
اولین سازنده دستگاه واترجت رومیان باستان بودند که از آن برای خروج مواد معدنی استفاده می کردند و بعدها در دهه ۱۹۳۰ از نوعی دستگاه واترجت برای برش دادن کاغذ استفاده می شد.
در دهه ۱۹۵۰ نیز که بیشتر با کارایی دستگاه واترجت آشنا شدند برای برش چوب درختان از این وسیله استفاده می کردند. در اواخر دهه ۱۹۸۰ نیز با اضافه کردن موادی چون کاربید، تنگستن، سرامیک به لوله واترجت سبب شدند تا این لوله از مقاومت بیشتری در مقابل سایش برخوردار شود.
انواع دستگاه واترجت
دستگاه واترجت به دلیل خصوصیات و ویژگی هایی که دارد برای برش دادن در صنایع مختلف کاربرد زیادی دارد و در نتیجه گزینه مناسبی برای برشکاری و ماشین کاری است.
دستگاه واترجت همان طور که قبلا هم ذکر کردیم دستگاهی برای خروج پر فشار جریان آب می باشد و در هر زمینه نام مخصوص به خود را دارد مثل:
- واترجت لاغری
- دستگاه برش واترجت یا دستگاه واترجت صنعتی
- واترجت سنگ یا بتن
- واترجت چربی
- واترجت دندان
- واترجت کارواش
و…
در ادامه به بررسی واترجت صنعتی خواهیم پرداخت.
کاربرد دستگاه برش واترجت
دستگاه برش واترجت صنعتی می تواند با خروج پر فشار آب و یا همراه بودن با مواد ساینده انواع فلزات را برش دهد، همین خصوصیات باعث می شود در صنایع فلزی بسیاری کاربرد داشته باشد.
- معدن کاری: در معادن با استفاده از دستگاه برش واترجت کانی های معدنی را استخراج می کنند.
- هوافضا: در صنعت هوافضا برای ساخت توربین ها و پنل ها، بدنه ی هواپیما ، قطعات موتور و بدنه هواپیما که آلیاژهای گوناگون دارد، تیغه های توربین و… از دستگاه برش واترجت استفاده می شود.
- ساختن اتومبیل و قطار: در صنعت اتومبیل سازی نیز واترجت برای ساخت قطعات داخلی مانند سقف و کفپوش و… بدنه خودرو، اگزوز، سپر ،عایق و… کاربرد دارد.
- صنایع پزشکی: برای پاک کردن سطوح تجهیزات پزشکی، دندان، برش دادن پروتزهای مصنوعی بدن و…
- صنایع الکترونیک: برای ساخت مدار ها، اجزای ژنراتور ها، پوشش دهی سطح کابل ها و…
- معماری و هنر: برش قطعات ساختمانی، برش سنگ های ساختمانی، طراحی هنری بر روی دیوارها، واش بتن، حکاکی بر روی سنگ ها و…
- صنایع غذایی: در صنایع غذایی واترجت به دلیل عدم تولید گرما و بهداشتی بودن، قطعات مواد غذایی را برش و فرآوری می کنند.
دستگاه برش واترجت و قطعات آن
دستگاه واترجت قطعات و بخش های مهمی دارد که در کنار هم امکان برش زدن را فراهم می سازد. این بخش ها شامل:
- پمپ فشار قوی: مهم ترین جز دستگاه واترجت محسوب می شود زیرا وظیفه آن تولید آب پر فشار است. پمپ هیدرولیکی و پمپ جا به جایی مثبت دو نوع پمپ مهم هستند که در این دستگاه استفاده می شوند.
- نازل: نازل نیز وظیفه هدایت جریان آب روی قطعه مورد نظر را دارد. نازل از اجزای مختلفی ساخته شده است که شامل:
- مجرای ورود آب پر فشار
- اوریفیس
- مجرای ورود مواد ساینده
- لوله اختلاط آب و مواد سایشی
- محافظ خروجی نازل
- جت آب یا واترجت
- ماده تحت برش
- ابزار برش چند محوره: این قطعه بالاتر از مجرای خروجی آب قرار می گیرد و این امکان را می دهد تا در زوایای مختلف بدون اینکه لبه کار شکل مخروطی بگیرد برش دادن را انجام دهند. بعضی از ابزارهای ۵ محوره از ۰تا ۶۰ درجه امکان تغییر زاویه واترجت را فراهم می کنند.
- جاذب انرژی:در واقع مخزنی پر از آب است که پایین تر از دستگاه واترجت قرار می گیرد تا انرژی واترجت را پس از برش کامل قطعه خنثی کند. این مخزن باعث کاهش صدای دستگاه حین عمل برش می شود.
- محفظه مواد ساینده:در این محفظه مواد ساینده ریخته می شود و توسط سیستم کنترل جریان به واترجت افزوده می شود تا فرایند برش انواع فلزات به راحتی انجام شود. هر زمان که میزان مواد ساینده کاهش یابد سیستم به طور خودکار هشدار می دهد.
- سیستم حرکت دو بعدی:یک سیستم بسیار دقیق می باشد که مسیر حرکت نازل را بین دو نقطه مشخص می کند تا با لبه مخزن برخوردی نداشته باشد.
- واحد کنترل کامپیوتری: این بخش از دستگاه واترجت وظیفه تنظیم و هدایت دستگاه را دارد و تمامی جزئیات توسط این بخش هدایت می شوند. طراحی نقشه برش، کنترل خروج مواد ساینده، فشار نازل، و… همگی بر عهده ی واحد کنترلر می باشد.
دستگاه واترجت پارامترهای گوناگونی دارد که کیفیت آن بر همین اساس سنجیده می شود.
این پارامترها شامل موارد زیر است:
- قطر نازل
- فشار و سرعت عملیاتی
- فاصله نازل از سطح
- پیکر بندی قطعات نازل
- جنس ماده ساینده
- کیفیت و خلوص آب
ثبت دیدگاه