معرفی گران ترین کشتی های حمل و نقل بین المللی

اهمیت این غول‌پیکرهای جذاب!

در کره‌ای زندگی می‌کنیم که بیش از دوسوم سطح آن را آب‌ها فراگرفته‌اند. به همین دلیل است که حمل و نقل دریایی مهم‌ترین و وسیع‌ترین بخش صنعت حمل‌ونقل بین‌المللی به شمار می‌رود. قدمت این صنعت نیز به اندازه گسترش و پیشرفت کنونی‌اش حائز اهمیت است. امروز که بیش از هشتاد درصد حمل‌ونقل تجاری به وسیله کشتی‌ها و از راه‌های دریایی صورت می‌گیرد، بزرگترین کشتی‌های ساخته شده در جهان شامل نفت‌کش‌ها، کشتی‌های باربری و برخی کشتی‌های مسافرتی هستند.

در درجه نخست علت ساخت کشتی‌های بزرگ، کاهش زمان و هزینه‌های حمل است. اما نکته‌ای که نباید در این دنیای مدرن با انفجار تبلیغاتش از یاد برد، رقابت دیوانه‌واری است که شرکت‌های گوناگون جهان از جمله کشتی‌سازان با یکدیگر دارند.

واقعیت این است که هرچه یک   کشتی باربری غول‌پیکرتر باشد، نشان از تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر و پیچیده‌تری دارد که در ساخت آن به کار رفته است. بسیاری از این کشتی‌های غول‌پیکر را می‌توان به حق، شاهکارهای مهندسی تلقی کرد؛ زیرا لازم است این هیبت افسانه‌ای، محموله‌هایی سنگین را در خود جای دهد و از مبدأ تا مقصد در امنیت و آرامش کامل روی اقیانوس‌ها شناور باشد. با توجه به مهندسی و فناوری پیشرفته در کنار حجم عظیمی از مواد گوناگون که برای ساخت چنین حامل‌هایی صرف می‌شود، طبیعی است که بزرگترین کشتی‌های باربری جهان گران‌ترین‌ها نیز باشند.

این کشتی‌های غول‌آسا باید سیستم پیشرانه بسیار نیرومند داشته باشند. منبع تغذیه این سیستم‌ها می‌تواند گوناگون باشد:

•   هسته‌ای
•    دیزلی
•   خورشیدی
•   بادی

با نظر به حجم فراوان دی‌اکسید کربن که این کشتی‌ها وارد محیط زیست می‌کنند، و از سویی نقش ضروری و حیاتی که آن‌ها در حمل‌ونقل جهانی دارند، تلاش‌های بسیاری متمرکز بر کاهش آسیب‌های محیط زیستی آن‌هاست. در ادامه با بزرگ‌ترین و گران‌ترین کشتی‌های حمل و نقل بین المللی آشنا خواهیم شد.

1.    نفتکش Knock Nevis

Knock Nevis نه تنها بزرگ‌ترین کشتی است که تا به حال در جهان ساخته شده است، بلکه اساسا بزرگ‌ترین شیء متحرک ساخته بشر محسوب می‌شود. این غول شناور اقیانوس‌ها اکنون سیزده سال است که به خواب رفته است. Knock Nevis ژاپنی که در سال 1979 با هدف حمل دریایی نفت طراحی و ساخته شده بود، از سال 2009 از دور خارج شد.

یک بار در سال 1988 در تنگه هرمز آسیب دید اما پس از تعمیر، دوباره جان گرفت و به حیات مقتدرانه خود ادامه داد. طی این سال‌ها توسط کمپانی‌های گوناگونی خریداری شد و گاهی تغییر نام داد. نفنکش Knock Nevis 45/458 متر طول و حدود 261 تن وزن داشت. برای به حرکت درآوردن آن سیستم پیشرانه‌ای با قطر 9 متر طراحی شده بود و سرعت آن به سی کیلومتر در ساعت می‌رسید.

2.    کشتی کانتینری Ever Ace

در حال حاضر بزرگ‌ترین و گران‌ترین کشتی حمل‌ونقل بین المللی فعال، کشتی کانتینری Ever Ace است. سازنده این کشتی یک کارخانه کشتی‌سازی در کشور کره جنوبی با نام Samsung Heavy Industries است و آن را در سال 2021 ساخته است. در حال حاضر این کشتی با پرچم پاناما حرکت می‌کند.

طول کشتی کانتینری Ever Ace حدود 400 متر (1312 فوت و 4 اینچ) است و عرض 5/61 متری دارد. مساحت عرشه آن به قدری است که 4 زمین فوتبال را در خود جای می‌دهد. این کشتی 23992 TEU ظرفیت دارد.

* منظور از TEU یک واحد اندازه‌گیری بارهای کانتینری است و با ظرفیت یک کانتینر با طول 20 فوت برابری می‌کند؛ البته به عنوان واحدی غیردقیق شناخته می‌شود که استفاده از آن رایج است. قیمت تقریبی Ever Ace 150 میلیون دلار برآورد شده است. این کشتی از آگوست 2021 رکورد بیشترین بارگیری کانتینر را از آن خود کرده است.

3.    کشتی کانتینری HMM Algeciras

پس از Ever Ace بزرگترین کشتی کانتینری در جهان، HMM Algeciras است که از سال 2020 حرکت خود را آغاز کرده و تاکنون به آن ادامه می‌دهد. سازنده این غول شناگر، شرکت کشتی‌سازی و مهندسی دوو و اداره آن با یک شرکت حامل در کره جنوبی با نام HMM است. این کانتینربر غول‌پیکر تا پیش از سال 2021 از نظر ابعاد و ظرفیت در جایگاه نخست جهان قرار داشت تا این‌که Ever Ace بر آن پیشی گرفت.

طول HMM Algeciras برابر با 399 متر و تنها یک متر از Ever Ace کوتاه‌تر است. از نظر ظرفیت نیز اختلاف چندانی با آن ندارد. ظرفیت HMM Algeciras 23964 TEU برآورد شده است که اختلاف آن با رتبه نخست کانتینربری جهان 28 واحد است.

این کشتی میان قاره‌های آسیا و اروپا و در گذرگاه‌ها و بنادری چون شانگهای، چیگدائو، پوسان، هامبورگ، روتردام، کانال سوئز و … در حرکت است.

4.    کانتینربر HMM Oslo

این کشتی از سری کشتی‌های HMM است و همراه خواهرانش، کشتی‌های کانتینری کلاس Algeciras 12 را تشکیل می‌دهند. این کشتی نیز تحت پرچم پاناما حرکت می‌کند. طول کشتی HMM Oslo برابر با 399 متر و عرض آن 61 متر است. این کلاس کشتی‌ها پیش‌تر توسط SHI ساخته شده بودند و از سال 2020 در خدمت ناوگان HMM درآمدند.

نکته‌ای متمایزکننده در این سری کشتی‌ها تجهیز آن‌ها به سیستم اسکرابر برای آماده‌سازی مقررات زیست‌محیطی IMO 2020 است. آن‌ها با طراحی بهینه بدنه و موتورهای کارآمد هم‌سو با مقررات محیط زیستی شناخته شده‌اند. ظرفیت این کشتی کانتینری 23000 TEU است و از این نظر نیز تفاوت زیادی با هم‌خانواده بزرگ‌تر خود یعنی HMM Algeciras ندارد.

5.    کشتی کانتینری MSC Gulsun

نمونه دیگر از گران‌ترین کشتی‌های حمل‌ونقل بین‌المللی جهان که تحت پرچم پاناما حرکت می‌کند، MSC Gulsun است. این کشتی در سال 2019 توسط کمپانی SHI ساخته شده است.
طول کشتی MSC Gulsun 399 متر و عرض آن 5/61 متر است. ظرفیت آن نیز برابر با 23756 TEU برآورد شده است. MSC Gulsun نخستین کشتی از کلاس Gulsun محسوب می‌شود. پس از آن سایر کشتی‌های این کلاس ساخته شدند که برخی ظرفیتی کمتر و برخی بیشتر دارند.

نکته مهم درباره کشتی‌های کلاس Gulsun سازگاری آن‌ها با محیط زیست است. برای مثال مجهز به سیستم‌های پاک‌کننده گازهای خروجی هیبریدی هستند که مورد تأیید IMO است. این سیستم‌ها از میزان انتشار دی‌اکسید کربن می‌کاهند. همچنین می‌توان انتخاب کرد که حرکت آن‌ها با سوخت کم‌سولفور صورت گیرد.

6.    سوپرنفتکش‌های کلاس TI

سری نفتکش‌های غول‌پیکر TI برخلاف Knock Nevis همچنان فعال و در حرکت هستند. این سری شامل چهار فروند سوپرنفتکش غول‌آساست که به نام‌های TI آفریقا، TI اقیانوسیه، TI آسیا و TI اروپا شناخته می‌شود. البته دو فروند از این نفتکش‌ها از سال 2010 متوقف و تبدیل به انبار ذخیره نفت شدند. اما دو فروند دیگر به حرکت و خدمات حمل‌ونقل خود ادامه می‌دهد.

سوپرنفتکش‌های TI نیز توسط شرکت مهندسی و کشتی‌سازی دوو و در سال 2003 ساخته شدند. ساخت آن‌ها در اکپو واقع در کره جنوبی و برای کمپانی Hellespont صورت گرفت.  طول کشتی‌های TI 380 متر است و کمی بیش از 234 تن وزن دارند. این نفتکش‌های عظیم با همین وزن و ابعاد و در حالت کاملا پر از نفت می‌توانند با سرعتی بیش از 30 کیلومتر در ساعت در اقیانوس‌ها شناور باشند.  این کشتی‌های نفتکش با مهندسی خاص و پیشرفته‌ای ساخته شده‌اند که می‌توانند با چنین عظمتی محموله‌ای حساس چون نفت را در اقیانوس‌ها حمل کنند و به مقصد برسانند.

7.    کشتی‌های Q-max بزرگ‌ترین حامل‌های گاز طبیعی

14فروند کشتی با نام‌های گوناگون، سری کشتی‌های حامل گاز طبیعی Q-max را تشکیل می‌دهند. سازنده این کشتی‌ها سه شرکت هیوندای، سامسونگ و دوو هستند. در حال حاضر سری کشتی‌های Q-max در مالکیت شرکت حمل‌ونقل گاز قطر (نخیلات) درآمده‌اند. نام‌گذاری آن‌ها نیز مرتبط با همین موضوع است. Q نشانه قطر و max به معنای حداکثر اندازه کشتی است که می‌تواند در پایانه‌های LNG این کشور پهلو بگیرد.
نخستین کشتی از این مجموعه با نام Mozah در سال 2007 در کره جنوبی ساخته شد.  هرکدام از کشتی‌های این مجموعه حدود 345 متر طول، 53 متر عرض و 34 متر ارتفاع دارد. ظرفیت آن برابر با 161994000 متر مکعب است.

حرکت کشتی‌های Q-max با دو موتور دیزلی است که دوست‌دار محیط زیست شناخته می‌شوند. برآورد شده است که این کشتی‌ها نسبت به حامل‌های LNG معمول، تا 40 درصد کمتر مصرف انرژی و نیز انتشار کربن دارند.

8.    کشتی کانتینربر OOCL Hong Kong

کشتی کانتینری OOCL Hong Kong در زمان بهره‌برداری یعنی سال 2017 بزرگ‌ترین کشتی کانتینری به شمار می‌رفت و از نظر ظرفیت فراتر‌رفته از 20000 TEU در رتبه سوم قرار داشت. می‌بینید که رقابت میان شرکت‌ها تا چه حد زیاد است؛ ظرف پنج سال گوی سبقت از OOCL Hong Kong ربوده شد. با این حال این کانتینربر عظیم از نظر تاریخی نخستین کشتی است که ظرفیتش از 21000 TEU گذشته است و هیچ رقیب دیگر نمی‌تواند این جایگاه را از آن بگیرد.

سازنده این کانتینربر صنایع سنگین سامسونگ است. این حامل همراه با پنج کشتی دیگر در یک سری قرار دارد. مسیر آن‌ها معمولا از شرق آسیا تا شمال اروپا و برعکس است.  OOCL Hong Kong به طور دقیق‌تر 21314 TEU ظرفیت کانتینری و 14904 مترمکعب ظرفیت برای انتقال سوخت دارد. طول آن کمی کمتر از 400 متر است. این کشتی به سرعت حداکثری 39 کیلومتر در ساعت می‌رسد و سرعت کروز آن 27 کیلومتر در ساعت است.

هزینه‌های کلان ساخت کشتی‌های بزرگ

برآورد شده است که ساخت هریک از بزرگ‌ترین و گران‌ترین کشتی‌های حمل‌ونقل بین المللی جهان می‌تواند تا دویست میلیون دلار هزینه داشته باشد. برای آن‌که به درک بهتری از بزرگی این میزان برسیم مثال‌هایی برای شما می‌زنیم:

•    متوسط هزینه پرورش و تربیت 800 کودک تا سن 18 سالگی در ایالات متحده حدودا برابر با این رقم است.
•     تابلوی زنان الجزیره پابلو پیکاسو 179 میلیون دلار قیمت دارد.
•     تولید ناخالص داخلی کشور کیریباتی که یک کشور جزیره‌ای در اقیانوس آرام است، 145 میلیون دلار است.
•     جزیره 26 هکتاری کدوتنبل همین مقدار ارزش دارد.

کلام آخر
به حقیقت آشنایی با بزرگترین و گران ترین کشتی های حمل و نقل بین المللی جهان سبب می‌شود انگشت حیرت به دهان ببریم. هزاران تن وزن با اندازه‌ای غول‌آسا چگونه می‌تواند روی آب‌ها شناور بماند و هزاران کیلومتر را بارها و بارها طی کند؟ این تنها می‌تواند با محاسبات پیچیده و هزاران بار آزمون و خطا تحقق یابد. بنابراین شاهکار مهندسی تلقی می‌شود که البته هزینه‌های گزاف ساخت چنین شاهکاری نیز انکارنشدنی است.