با پیدایش برق و استفاده انسان از آن، جهان دچار یک تغییر و تحول عظیمی شد. استفاده و نیاز از این انرژی الکتریکی روز به روز در حال افزایش است بنابراین انسان‌ها مجبور به انتقال آن به اماکن و نقاط دیگر هستند. سیم و کابل‌ها یکی از بهترین تجهیزات برای انتقال انرژی الکتریکی از یک قسمت به قسمت‌های دیگر می‌باشند. امروزه در ساختمان‌ها شاهد آتش سوزی‌های بزرگی هستیم که دلیل آن استفاده از جنس نامرغوب و بی کیفیت همین سیم و کابل‌ها می‌باشد. در ادامه قصد داریم تا به این عاملان اصلی آتش سوزی بپردازیم.

سیم برق چیست؟

به یک رشته هادی که جریان برق و یا سیگنال‌ها را از مسیری به مسیر دیگر حمل می‌کند سیم برق می‌گویند. جنس این هادی ها از فلز رسانایی چون مس می‌باشد که ممکن است روکش دار و یا بدون روکش باشند. فلز مس دارای خاصیت‌هایی چون فراوانی، رسانایی عالی، وزن مناسب و انعطاف پذیری بالا می‌باشد که به همین دلیل از محبوبیت بالایی در جهان امروز برخوردار است.

کابل برق چیست؟

کابل های برق (Power Cable) از یک یا چند رشته سیم تشکیل می‌شوند که از جنس فلز‌های رسانا بوده و درون کابل به یکدیگر تابیده و توسط یک لایه عایق پوشانده شده‌اند. از کابل‌ها برای انتقال و توزیع برق در بین دستگاه‌های مختلف مورد استفاده می‌شود و همچنین این کابل‌‌ها یکی از لوازم و تجهیزات مهم در صنایع مختلفی چون ساختمان سازی، خودرو سازی، کارگاه‌‌‌ها، کارخانه‌ها و… به حساب می‌آیند. این کابل‌های برق را می توان در انواع مختلف فشار قوی، متوسط و ضعیف در بازار یافت که هرکدام از آن‌ها با توجه به ویژگی‌ که دارند در قسمت‌های مختلفی چون مدار کنترل، تابلو پلی کربنات ، کولر، کابل مخابرات و … کاربرد دارند.

انواع سیم و کابل برق

سیم و کابل‌ها که هادی الکتریکی هستند بنا به جنس‌های مختلفی که دارند در مکان‌ها و قسمت‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه تعدادی از انواع سیم و کابل را بررسی خواهیم کرد:

سیم جامد: این مدل از سیم‌ها در حالت جامد و بسیار سفت هستند که همین امر باعث بهتر هدایت کردن الکتریسیته می‌شود.

سیم رشته‌ای: برای ایجاد سیم رشته‌ای چندین سیم کوچکتر را به هم می‌بافند که باعث سفت شدن آن شده و در صورت خم و تا شدن مکرر ممکن است دچار شکستگی شوند. از این مدل سیم‌ها در شارژر‌‌های تلفن استفاده می‌کنند.

سیم‌ جامپر: در ساخت جامپر از سیم‌‌های رشته‌ای که از قبل در طول‌های مختلف برش خورده‌اند استفاده می‌شود.

سیم رابط (Hook-up) : معمولا از سیم عایق تک هادی تشکیل شده و در قسمت‌هایی با جریان کم و ولتاژ پایین (<600 ولت) برای ایجاد اتصالات داخلی استفاده می‌شود.

سیم پیچ دار : این مدل از سیم‌ها دارای روکشی از جنس نقره بوده که عایق بسیار خوب با انعطاف پذیری بالایی می‌باشند. همچنین ایجاد اتصالات نقطه به نقطه و تعمیر در این سیم پیچ دار آسان می‌باشد.

کابل چند رسانایی: در کابل‌های چند رسانایی، ۲ تا ۶۰ هادی درون یک عایق مشترک جای می‌گیرند که از آن‌ها برای اتصالات در وسایل سنگین، پزشکی، سیستم‌های صوتی و غیره استفاده می‌کنند.

کابل نواری: تشکیل شده از مجموعه‌ سیم‌های تک هادی است که به صورت نواری به هم وصل شده‌اند.

دلیل خسارات جبران ناپذیر در ساختمان

 خوب است بدانید یکی از عللی که آتش سوزی در تاسیسات و ساختمان‌ها رخ می‌دهد خرابی و ناایمن بودن سیستم های برقی و تجهیزات الکتریکی می‌باشد که این خرابی درصورت استفاده از محصولات نامرغوب و بی کیفیت اتفاق می‌افتد. در صورتی که در کابل کشی‌ها سیم و کابل، تشکیل شده از مس غیر خالص و یا روکش پی وی سی نامرغوب باشند بسیار سریع آسیب دیده و منجر به آتش سوزی، گسترش آن و همچنین انتشار مقادیر بالایی از دود، گاز یا گرما خواهند شد.

خوب است بدانید گاهی اوقات در صورت رعایت کامل پروتکل‌های ایمنی در کابل‌ها نمی‌توان از بروز آتش سوزی جلوگیری کرد ولی می‌توان تا حد زیادی خسارات و خطرات ناشی از آتش سوزی را کاهش داد. برای همین در هنگام استفاده و خرید سیم و کابل‌ها نباید در بررسی کیفیت و استاندارد آن‌ها تردید کنید حتی اگر مجبور به پرداخت هزینه بیشتری هستید.

راهکار‌جلوگیری از خطر آتش سوزی

در هنگام خرید محصولات و تجهیزات برقی بخصوص سیم و کابل حتما قبل از خرید از افراد متخصص و یا برقکار مشورت گرفته و اطلاعات کسب کنید سپس بعد از آن به دنبال گیج سیم، ظرفیت سیم، برند معروف و جنس مرغوب در بازار باشید. این امر باعث محافظت از افراد و جلوگیری از خسارات جبران ناپذیر خواهد شد. برای مثال شما می‌توانید برای خرید تجهیزات برقی خود به سایت الکتروکارینا مراجعه کرده و پس از مشاوره از آن ها به صورت غیرحضوری محصول مورد نظر خود را تهیه نمایید. همچنین موارد دیگری نیز برای جلوگیری از خطر آتش سوزی می باشد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:

نگهداری ضعیف کابل و سیم

یکی از علت‌های اصلی آتش سوزی عدم تعمیر و رسیدگی به تجهیزات و شبکه برق می‌باشد که این محافظت از سیم و کابل‌ها شامل حذف گرد و غباٰر، بررسی و تعویض کلیدهای مدار معیوب می‌باشد همچنین وجود پیچ خوردگی در سیم کشی باعث مقاومت الکتریکی درون سیم، ایجاد گرما و در نتیجه آتش سوزی می‌شود.

استفاده از تجهیزات و لوازم قدیمی

تجهیزات و لوازم قدیمی با گذر زمان ممکن است مقاومت خود را از دست بدهند و همین امر باعث ایجاد نقص در تجهیزات، لوازم خانگی و شبکه برق شود.

عدم رعایت کدهای ایمنی در سیم کشی

رعایت نکردن کد‌های ایمنی می‌تواند یکی از مشکلات ایجاد آتش سوزی باشد. امروزه سیم کشی‌های قدیمی با وجود اینکه شرایط فعلی را پشتیبانی نمی‌کنند ولی  خانه‌ها و فضاهای مختلف قدیمی را می‌بینیم که از آن‌ها استفاده شده است. برای همین این سیم‌های فرسوده و قدیمی به راحتی باعث ایجاد قوس الکتریکی و آتش سوزی می‌شوند، به خصوص اگر سیم با آمپر مدار مطابقت نداشته باشد.

استفاده از چه کابل‌هایی توصیه می‌شود؟

در فلز مس مقاطع مشخصی وجود دارد که مقدار آمپر مشخصی از برق را عبور می‌دهند به همین دلیل است که در صورت استفاده از فلزات دیگر به جز مس در سیم و کابل‌ها شدت عبور جریان در سیم کاهش یافته، سیم داغ می‌شود و در نتیجه زمینه اتصال و آتش سوزی فراهم خواهد شد.

استفاده از کابل‌‌های آلومینیومی اصلا ایمن و مطمئن نمی‌باشد بنابراین با توجه به افزایش قیمت مس باید در خرید سیم و کابل برق بیشتر دقت شود زیرا بعضی از تولیدکنندگان کوچک ممکن است برای صرفه جویی در هزینه تولید سیم و کابل از فلز آلومینیوم استفاده نمایند. همچنین کارهای دیگری که می‌توان جز تقلب شرکت‌های زیرزمینی در تولید کابل و سیم دانست کاهش سطح مقطع فلزی و افزایش ضخامت عایق می‌باشد.

سخن آخر

همانطور که در قسمت بالا گفتیم بیشتر حوادث ناشی از آتش سوزی در ساختمان‌ها براثر عوامل الکتریکی می‌باشد. بنابراین نه تنها در انتخاب سیم و کابل بلکه در انتخاب همه تجهیزات برقی باید توجه ویژه‌ای نمود، تا بتوان از این قبیل اتفاقات خطرناک و جبران ناپذیر جلوگیری کرد.