یکی از دردناکترین و اساسیترین مشکلات لگنی که نیاز به درمان صحیح و مؤثر دارد، در رفتگی لگن است. در رفتگی لگن میتواند به صورت مادرزادی در نوزاد دیده شود و یا در بزرگسالی بنا به دلایل مختلفی رخ دهد. فارغ از علت نیاز به درمان بهموقع دارد تا از عوارضی که بر سلامت و کیفیت زندگی میگذارد جلوگیری شود. در این بخش به توضیح کامل در رفتگی لگن، نحوه درمان و در نهایت تعویض مفصل لگن توضیح خواهیم داد. اگر با مشکلات مرتبط با در رفتگی لگن دسته و پنجه نرم میکنید این بخش را با دقت مطالعه کرده و سپس برای درمان تصمیم بگیرید چرا که هر جزئیاتی که نیاز به دانستن باشد در این بخش برای شما توضیح دادهایم.
دررفتگی لگن چیست؟
زمانی از دررفتگی صحبت میکنیم که اجزای تشکیلدهنده مفصل لگن کاملاً در یک راستا قرار نگیرند و مفصل لگن، سر استخوان لگن تراز خود را از دست دهند. دررفتگی لگن یک اورژانس پزشکی است که باعث درد حاد میشود و پا را تا زمان اصلاح از کار می اندازد و همچنین می تواند باعث آسیب ثانویه به عروق خونی، اعصاب، رباط ها و بافت های اطراف شود.
علت دررفتگی لگن
دررفتگی مفصل لگن معمولاً به دلیل یک آسیب قابلتوجه مانند تصادف رخ میدهد و یا اینکه به طور مادرزادی ایجاد میشود. در واقع، شایعترین علت دررفتگی لگن در بزرگسالان زمانی است که زانو در برخورد با داشبورد برخورد میکند، لگن را به سمت عقب فشار میدهد و باعث میشود سر توپ و سوکت استخوان لگن از حفره لگن خارج شود.
یکی دیگر از دلایل رایج سقوط از ارتفاع قابل توجهی مانند از نردبان یا تصادف در محل کار است که نیروی کافی برای دررفتگی لگن ایجاد میکند. در افراد مسن، این نوع مشکل میتواند به دنبال ترومای بسیار کمتر به دلیل ضعف فیزیولوژیکی استخوان و مفاصل نیز رخ دهد.
در نهایت، اگرچه کمتر رایج است، اما در ورزشهای تماسی مانند فوتبال، راگبی، هاکی را انجام میدهند، میتوان دررفتگی لگن را یافت.
علاوه بر علل آسیبزا، این نوع شرایط می تواند در هنگام تولد نیز رخ دهد. در این موارد ما از دیسپلازی مادرزادی صحبت میکنیم، یک وضعیت رشدی که در آن مفصل لگن به خوبی با سوکت سازگار نمیشود. به همین دلیل پزشکان اطفال توصیه میکنند که در طی سه ماه از تولد هر نوزادی که به دنیا میآید سونوگرافی انجام شود تا احتمال وجود این نقص بررسی شود و زودتر برطرف شود.
علائم در رفتگی لگن
مهمترین علامت در رفتگی لگن درد بسیار شدید است. علاوه بر آن موارد زیر را میتوانید در هنگام در رفتگی لگن مشاهده کنید:
- اسپاسم عضلانی
- تورم یا تغییر رنگ مفصل لگن
- چرخش پا به سمت داخل یا خارج
- ناتوانی در حرکتدادن پا
- ناتوانی در تحمل وزن روی پا
- از دست دادن حس در لگن یا پا
- لگن بهوضوح از جای خود خارج شده است.
در صورت عدم درمان کافی و در مدت زمان کوتاه، میتوانید با برخی از عوارض احتمالی مواجه شوید. در واقع، دررفتگی مفصل لگن میتواند به اعصاب، رگهای خونی و بافتهای مجاور آسیب برساند که ممکن است نیاز به ترمیم جداگانه داشته باشد.
گاهی اوقات، این آسیب می تواند عواقب طولانی مدت داشته باشد، از جمله:
- آسیب عصبی
- استئونکروز
- آرتریت
تشخیص در رفتگی لگن
به طور معمول، یک ویزیت و مشاهده ساده توسط یک متخصص ارتوپدی برای شناسایی دررفتگی لگن با نگاهکردن به آن میتواند کافی باشد. در هر صورت، برای ارزیابی کامل و بررسی سایر آسیبهای مرتبط، پزشک آزمایشهای تصویربرداری، بهویژه عکسبرداری با اشعه ایکس یا سیتیاسکن را برای دیدن بهتر موقعیت استخوانها و شکستگیهای احتمالی تجویز میکند. هنگامی که تشخیص داده شد و وجود دررفتگی لگن مشخص شد، درمان شروع میشود.
درمان دررفتگی مفصل لگن
اساساً سه گزینه درمانی برای درمان دررفتگی مفصل لگن وجود دارد.
1. مراقبت فوری: اگر مشکوک به دررفتگی لگن هستید، به شما توصیه میشود که سعی نکنید آن را حرکت دهید و با آمبولانس تماس بگیرید تا به اورژانس منتقل شوید.
2. جا اندازی لگن: برای اصلاح دررفتگی مفصل لگن، پزشک از طریق روشی که به آن جا اندازی لگن میگویند، مفصل را به موقعیت خود برمیگرداند. هنگامی که هیچ آسیب ثانویه ای وجود ندارد، اصلاح می تواند به صورت خارجی انجام شود.
3. جراحی : اگر آسیب ثانویه قابل توجهی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به کاهش در اتاق عمل باشد. جراحی همچنین درمان انتخابی برای کودکانی است که دچار دررفتگی مفصل لگن شده اند، به خصوص به دلیل دیسپلازی مفصل لگن. از طریق جراحی میتوان مفصل را تثبیت کرد تا از دررفتگی های بعدی جلوگیری شود و میزان موفقیت آن در کودکان 90 درصد است.
تعویض مفصل لگن
جراحی تعویض مفصل لگن که به آن آرتروپلاستی لگن نیز گفته میشود، فرایند جایگزینی قسمتهای آسیبدیده یا فرسوده مفصل لگن با ایمپلنت مصنوعی است. اگر شکستگی لگن دارید یا درد شدید در لگن دارید، به احتمال زیاد جراحی تعویض مفصل لگن توصیه شود. جراحی تعویض مفصل لگن می تواند به بهبود دامنه حرکتی، کاهش درد، افزایش قدرت و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
جراحی تعویض مفصل لگن برای چه کسانی مناسب است؟
همه افراد مبتلا به درد لگن نیازی به جراحی تعویض مفصل لگن ندارند. اما اگر درد در انجام کارهای روزانه یا راه رفتن مستقل اختلال ایجاد کند، تعویض مفصل لگن اغلب می تواند به بهبود کیفیت زندگی و رفع این موارد کمک کند. تعویض کامل مفصل لگن شامل کاشت لگن و جایگزینی قسمت توپی شکل روی مفصل لگن است. مواردی که نیاز به تعویض قطعات لگن با پروتز دارند به شرح زیر است:
- محدودیت در فعالیتهای بدنی به دلیل درد لگن
- درد لگن که در حالت استراحت ادامه دارد
- درد در قسمت قدامی لگن و کشاله لگن
- آرتروز
- آرتریت التهابی (آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک)
- گیرافتادگی فمورو استابولوم
- شکستگی لگن
- دررفتگی لگن
- بیماری Legg-Calvé-Perthes
- لغزش اپی فیز سر استخوان لگن
- اختلالات لگن در کودکی
مزایای تعویض مفصل لگن
تسکین درد بزرگترین مزیت و دلیل اصلی جراحی تعویض مفصل لگن است. مزایای احتمالی استفاده از تعویض مفصل لگن عبارتاند از:
- حرکت بهبودیافته
- تسکین درد ناشی از آسیب لگن
- بهبود هماهنگی تنه و پا
- تسهیل فعالیتهای بدنی در زندگی روزمره
جراحی تعویض مفصل لگن چگونه انجام میشود؟
هنگام انجام جراحی تعویض مفصل لگن، جراحان از روشهایی استفاده می کنند که میتوان با ایجاد برش از پشت یا جلو انجام داد. عمل جراحی معمولاً حدود 60 تا 90 دقیقه طول میکشد. مراحل جراحی عبارتاند از:
- قبل از جراحی فرد بیهوشی میشود.
- جراح برشی در بالای لگن ایجاد میکند.
- قسمتهای مشکلدار لگن از طریق یک برش برداشته میشوند.
- سر استخوان لگن، استابولوم و سایر قسمتهای ضروری با ایمپلنت جایگزین میشوند.
- نواحی برش بخیه میشوند.
پس از جراحی، یک پانسمان برای نگهداشتن مفصل لگن به مدت 1 هفته اعمال میشود. بخیه های پوشاننده برش تقریباً 14-10 روز پس از جراحی برداشته میشوند و میتوان آنها را با نوارهای استریل جایگزین کرد. اگر جراح شما از چسب برای بستن زخم استفاده کرده باشد، بخیه های انتهایی بهتدریج پس از حدود 1 ماه می افتد.
زندگی پس از جراحی تعویض مفصل لگن
بهبودی همه افراد پس از تعویض مفصل لگن یا جراحی تجدیدنظر متفاوت است. نکته مهم این است که به حرکت خود ادامه دهید، اما با خودتان همگام باشید و بهتدریج تشویق کنید تا فعالتر شوید.
احتمالا لازم باشد تا چند روز پس از جراحی در بیمارستان بمانید. برای 4 تا 6 هفته اول پس از جراحی، استفاده از عصا ممکن است برای تسهیل راه رفتن و کاهش فشار روی مفصل لگن ضروری باشد. بیشتر افراد بلافاصله پس از جراحی با کمک ابزار راه رفتن تشویق میشوند. به طور متوسط، بهبودی در عرض 2 تا 3 ماه اتفاق می افتد و به بیمار اجازه میدهد به فعالیتهای عادی خود ادامه دهد. با این حال، ممکن است تا یک سال طول بکشد تا کل بدن پس از کاشت به فعالیت طبیعی خود بازگردد. بیمار باید در 3 ماه اول از نشستن روی صندلی های پایین، دویدن، چمباتمه زدن و پریدن خودداری کند.
علاوه بر این، ممکن است نیاز به شروع یک برنامه ورزشی زیر نظر پزشک باشد تا به ایمپلنت هیپ عادت کنید. جراح به شما اطلاع میدهد که فرد بعد از جراحی چه فعالیتهایی می تواند انجام دهد و داروهایی را برای استفاده بعد از جراحی تجویز میکند. مواردی که پس از نصب پروتز هیپ باید در نظر گرفته شود عبارتاند از:
- استفاده صحیح از داروهای تجویز شده
- اجتناب از افزایش وزن بیش از حد
- استفاده از وسایل کمکی راه رفتن
- تمرین فعالیت بدنی زیر نظر پزشک
- دریافت حمایت ورزشی درمانی
- شروع فیزیوتراپی
- استفاده از بالابر صندلی توالت
- نصب دسته برای استفاده در حمام
- کمکگرفتن از صندلی زیر دوش
- ترجیحدادن کفشهایی با طرحی که نیازی به خمشدن برای مدت طولانی نداشته باشد.
- تمیز و خشک نگهداشتن ناحیه زخم
- در صورت لزوم با پزشک تماس بگیرید.
نکته مهم:
بیمار باید بداند که روند بهبودی زمان بر است. در طی این فرایند، معمولاً حداقل 6-4 ماه طول میکشد تا بیمار احساس کند به سطح فعالیت قبل از عمل خود بازگشته است. افرادی که مشاغل پشت میز نشنی دارند، به احتمال زیاد نیاز داشته باشند تا حداقل 4 هفته از کار خود مرخصی بگیرند و در صورت بروز عوارض ممکن است این زمان بیشتر طول بکشد. مدت مرخصی که یک فرد باید انجام دهد توسط پزشک و با در نظر گرفتن وضعیت سلامتی بیمار تعیین میشود.
برای درمان در رفتگی لگن و جراحی تعویض مفصل لگن به چه کسی مراجعه کنیم؟
برای تشخیص دررفتگی لگن و نحوه صحیح درمان آن باید به متخصص و جراح ارتوپدی مراجعه کنید. از آنجایی که تشخیص صحیح میتواند و روند درمان در چنین بیماریهای بهشدت تأثیرگذار هستند، به شما توصیه میکنیم در انتخاب پزشک معالج دقت فرمایید. در برخی موارد درمان در رفتگی لگن نیازی به اقدامات اساسی مانند جراحی ندارد؛ اما این مسئله صرفاً با تشخیص و اتخاذ شیوه درمانی صحیح توسط پزشک قابلانجام است. اگر قصد جراحی تعویض مفصل لگن را دارید و یا برای در رفتگی لگن به دنبال بهترین روش هستید، پیشنهاد میکنیم تا از دکتر مهربان مهرآیین که دارای بورد تخصصی جراحی ارتوپدی است و عضو انجمن جراحان هیپ ایران و عضو انجمن جراحان ارتوپدی ایران است کمک بگیرید. با توجه به سوابق درخشان دکتر مهرآیین در زمینه درمان دررفتگی لگن و تجربه بالا در جراحی تعویض مفصل لگن، میتوانید با آسودگی خاطر روند درمان خود را به بهترین شکل پیش ببرید. جهت ارتباط با دکتر میتوانید نوبت خود را به صورت اینترنتی رزرو کرده و یا با مراجعه به وبسایت رسمی دکتر مهرآیین، علاوه بر آشنایی کامل با دکتر و جراحیهای ایشان، نوبت خود را دریافت فرمایید.
ثبت دیدگاه