برای باز و بسته کردن جریان سیالات از شیر آلات مختلفی استفاده می‌شود. شیر فلکه کشویی و سوزنی دو نوع از شیرآلات صنعتی رایج هستند که هر کدام کاربردها و مزایای خاص خود را دارند. این دو شیر از نظر ظاهری به یکدیگر شباهت دارند اما عملکرد آن‌ها متفاوت است. در این مقاله به بررسی تفاوت‌ها و مشخصات کلیدی این دو نوع شیر می‌پردازیم.
شیر فلکه کشویی چیست؟
شیر فلکه کشویی، که به شیر دروازه‌ای یا گیت ولو (Gate Valve) نیز معروف است، نوعی شیر صنعتی است که برای قطع و وصل کردن کامل جریان سیالات (مایعات و گاز) در خطوط لوله به کار می‌رود و حد وسط ندارد یعنی فقط برای حالت باز و بسته مناسب می‌باشد. این شیر به صورتی چرخشی عمل می‌کند.
این شیرها به واسطه عملکرد ساده (به سمت دو طرف) و قابل اعتماد، افت فشار کم و قیمت مناسب، در طیف وسیعی از صنایع از جمله تاسیسات آب و فاضلاب، نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها و … کاربرد دارند.
مشخصات شیر کشویی
در تولید این شیر فلکه یک نشیمنگاه در نظر می‌گیرند که مسیر عبور سیالات را مسدود می‌نماید و زبانه شیر بر روی آن قرار می‌گیرد. شیر فلکه کشویی را می‌توان به صورت دستی، خودکار، با آچار مخصوص یا از طریق یک محور که در زیر زمین نصب می‌شود، باز و بسته نمود. شیر کشویی از آلیاژهایی همچون استنلس استیل، برنج، چدن، برنز و مس ساخته می‌شود.
کاربرد شیر کشویی
- نیروگاه‌ها
- کشتی سازی
- صنایع غذایی
- صنایع دارویی
- کشتی سازی
- پالایشگاه‌ها
شیر سوزنی چیست؟
شیر سوزنی (Globe valves) ، نوعی شیر صنعتی است که برای تنظیم دقیق و کنترل شده جریان سیال به کار می‌رود و با استفاده از آن می‌توان در زمان باز شدن، جریان سیال را کم و زیاد نمود. برای تنظیم دقیق میزان جریان عبوری سیالات، شیر سوزنی انتخابی مناسب است. این نوع شیر به تنهایی در سیستم لوله کشی به کار نمی‌رود و در واقع بخشی از شیر کنترل می‌باشد.
مشخصات شیر سوزنی
شیرهای سوزنی از نظر ساختار شبیه به شیرهای کروی هستند با این تفاوت که به جای دیسک، یک سوزن وظیفه قطع جریان سیالات را برعهده دارد. در ساخت این محصول از استنلس استیل، برنج و برنز استفاده می‌کنند.
عملکرد این نوع شیر به گونه‌ای است که با چرخاندن دسته، سوزن به سمت بالا و پایین حرکت می‌کند و باعث باز و بسته شدن مسیر جریان می‌شود.
کاربرد شیر سوزنی
این شیرها به دلیل دقت بالا در کنترل جریان، مقاومت در برابر نشتی و اندازه گیری دقیق نرخ جریان برای موقعیت‌های کم فشار و فشار بالا مناسبند. همچنین از آن‌ها بعنوان یک ابزار تحلیلی و تحقیقاتی استفاده می‌شود که می‌توانند ضریب جریان از 0.004 تا 0.16 را ارائه دهند. از کاربردهای این محصول می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- صنایع غذایی
- اندازه‌گیری مقدار جریان کوچک
- صنایع شیمیایی
- کنترل کننده‌های فشار پمپ
- صنایع دارویی
- تجهیزات آزمایشگاهی
- کنترل احتراق اتوماتیک
تفاوت شیر فلکه کشویی و سوزنی
شیر کشویی و سوزنی از نظر موارد زیر با یکدیگر متفاوتند:
- شیر فلکه سوزنی در سیستم‌های احتراقی و آزمایشگاه‌ها بیشتر مشاهده می‌شود. اما شیر کشویی در سیستم‌های لوله کشی کاربرد دارد که توسط آن می‌توان جریان را قطع و وصل نمود.
- در شیر کشویی مجرای عبور جریان در یک امتداد است اما در شیر سوزنی در یک امتداد نیست و از بیرون قابل مشاهده می‌باشد.
- در مقایسه با شیر کشویی، افت جریان فشار در شیر سوزنی بیشتر است.
- شیر سوزنی نسبت به کشویی از قیمت بیشتری برخوردار است.
- زمان باز و بسته شدن شیر سوزنی، دستگیره همراه با ساقه شیر بالا و پایین می‌رود. اما در شیر کشویی با بالا رفتن ساقه شیر در موقعیت دستگیره تغییری ایجاد نمی‌شود.
- باز و بسته شدن شیر سوزنی به سرعت انجام می‌شود اما در شیرکشویی این فرآیند کندتر است.
- شیر سوزنی برای جریان بخار و سیالات با دمای بالا مناسب نیست اما شیر کشویی برای دماهای بالا کارایی دارد.
- شیر سوزنی باید طبق فلش روی بدنه نصب گردد زیرا قادر نیست جریان سیال را از دو طرف خارج نماید و جریان از بالا و پایین بیرون می‌رود. اما شیر کشویی در هر دو جهت قابل نصب است و سیال از هر دو سمت حرکت می‌کند.
نحوه انتخاب شیر مناسب
انتخاب شیر مناسب به عوامل مختلفی از جمله نوع سیال، الزامات جریان، بودجه و کاربرد شما بستگی دارد. اگر به یک شیر برای قطع و وصل کردن جریان کامل نیاز دارید، شیر فلکه کشویی یک گزینه مناسب و اقتصادی است. اما اگر به یک شیر برای تنظیم دقیق جریان نیاز دارید، شیر سوزنی بهترین انتخاب است.
ثبت دیدگاه