اختصاصی با مردم/هما نوزاد :

چهارشنبه سوری چیست؛

مراسم آتش افروزی و جشن در چهارشنبه پایان سال را چهارشنبه سوری گویند‌. از آنجایی که آتش برای ایرانیان از جایگاه مقدس و ویژه‌ای برخوردار بود، قبل از جشن نوروز به آتشکده‌ها می‌رفتند و آتش می‌افروختند‌. چون در ایران باستان هنوز هفته معنا نداشت و شکل نگرفته بود، این مراسم در سیصد و شصتمین روز سال برگزار می‌شد و معتقد بودند در این روز روح  نیا‌کا‌نشان از آسمان به زمین می‌آیند و این آتش‌ها را برای راهنمایی آنها و نیز برای رهاندن اهریمن و زشتی و پلیدی بر بام خانه‌هایشان روشن می‌ساختند‌. و تعداد این آتش‌ها یا باید به شمار هفت امشاسپندان مقدس و یا به شمار سه نماینده‌ی مقدس: گفتار نیک، اندیشه نیک و کردار نیک می‌بود‌. مراسم این جشن که بعدها در چهارشنبه آخر سال، برگزار شده و هنوز هم برگزار می‌شود چهارشنبه سوری نامیده شد‌. سوری به معنی «سرخ‌» است و به این جهت نام این جشن را چهارشنبه سوری گذاشته‌اند که در آن، آتش سرخ بر افروخته می‌شود (فره وشی، ۱۳۵۵، ص ۲۱).

در روایات باستانی نیز آمده است چون شب چهارشنبه آخر سال را نحس می‌دانستند‌. در آن شب آتش را که نماینده فروغ و یزدانی و پاک کننده هر پلیدی است می‌افروختند تا نحسی و پلیدی را از میان بردارند‌. بنابراین در این شب مردم در صحن خانه یا کوچه و معابر آتش می‌افروختند و از روی آن می‌پریدند و این‌گونه می‌خواندند: زردی من از تو، سرخی تو از من، و شادابی و صحت مزاج را آرزو می‌کردند (امیری، ۱۳۷۰، ص۶۸۵).

چهارشنبه سور‌ی و ارتباط آن با گذشتن سیاوش از آتش

گذشته از تمام توضیحاتی که درباره چهارشنبه سوری اظهار داشتیم در اینجا ذکر این نکته نیز مهم است که هاشم رضی در کتاب ‌»جشن‌های آتش‌» خود مراسم چهارشنبه سوری را بی‌ارتباط با گذشتن سیاوش از آتش نمی‌داند وی در این رابطه آورده است: «جشن چهار شنبه سوری، یادگار و بازمانده از گذر سیاوش از آتش است که البته آن یک مراسم کهن و سنتی برای اثبات بی‌گناهی موسوم به وَر یا وَرَنگه[۱]، یعنی آزمایش ایزدی بوده است. آثار و علائم اندکی نشان می‌دهد که سیاوش در پایان سال ثابت ۱۰۱۳ پیش از میلاد /۷۱۳ تاریخ مبنا، که برابر با روز چهارشنبه بوده به دستور افراسیاب کشته شده و یک روز پس از کشته شدن سیاوش، فرزند وی کی خسرو در روز پنجشنبه، یکم فروردین ماه سال ۱۰۱۲ پیش از میلاد /۷۱۴ تاریخ مبنا در توران متولد می‌شود ـ و چون در آیین زرتشتی مراسم سوگواری در رثای مردگان جایز نیست، پارسیان زرتشتی در آخرین شب چهارشنبه پایان سال از آتش می‌گذشته‌اند تا خاطره‌ی سیاوش به منظور دفاع از عفت و پاکدامنی ـ جاودان باقی بماند‌» (رضی ^ب، ۱۳۹۱، ص ۹۶).

[۱] -Varangh