قطاری بر ریل تدبیر

شاید کمتر کسی فکرش را می کرد کلنگ احداث راه آهن رشت-قزوین که در سال ۱۳۸۱ بر زمین زده شد پس از ۱۴سال به یکی از آرزوهای دیرینه گیلانیان تبدیل شود.

دوهفته نامه خط آخر نوشت: هر چند دولت اصلاحات بانی این پروژه بود اما مراحل اجرای این طرح مصادف شده بود با دوره ریاست جمهوری معجزه هزاره سوم در کشور یعنی پرزیدنت محمود احمدی نژاد. از آن جایی که رییس دولت نهم و دهم همواره در طی حضورش بر مسند قدرت با دردسرهای بسیاری دست و پنجه نرم می کرد یا به عبارتی صحیح تر خودش را همواره در دردسرهای مختلفی می انداخت و حتی با داشتن پول ها و اعتبارات کلان، ده ها چالش داخلی و خارجی را نصیب کشور کرده بود سبب شد تا پروژه های مهمی همچون راه آهن رشت-قزوین به چاه عمیقی برای صرف بودجه‌های میلیاردی تبدیل شود و  هر بار با وعده مسئولان برای افتتاح به تأخیر بیفتد.

و این راه آهن هم همانند دیگر پروژه های ناتمام توفیق اجباری بود برای دولت یازدهم که با دستان خالی به استقبال بازکردن گره های بسیار در مسیر پیشرفت کشور برود.

با گیرکردن قطار گیلان بر روی ریل وعده‌ها و بدقولی مسئولان، کم کم داشت یادمان می رفت که اصلا راه آهنی در حوالیمان در حال ساخت بود که در نهایت پرزیدنت روحانی در سفر استانی خود به گیلان در سال ۱۳۹۴ راه‌اندازی این خط ریلی را یکی از مهم‌ترین اهداف دولت یازدهم عنوان کرد و دستور اعطای تمامی اعتبارات و امکانات لازم برای اتمام آن را صادر نمود.

چرا راه آهن گیلان مهم است؟

اتمام راه آهن گیلان از جهات گوناگون برای گیلان و ایران حائز اهمیت است. از جنبه های تجاری و اقتصادی آن بگیر تا عرصه های توریستی و فرهنگی.

عملیات احداث راه‌آهن قزوین – رشت- انزلی با هدف اتصال استان گیلان، بندر انزلی و مرز آستارا به شبکه ریلی کشور، تسهیل مبادلات بین بنادر شمالی و جنوبی کشور از طریق حمل‌ونقل ریلی، ایجاد یک مسیر تمام ریلی در کریدور ترانزیتی شمال- جنوب (ارتباط مستقیم ریلی خلیج‌فارس و شبه‌قاره هند با کشورهای روسیه و آسیای میانه و قفقاز و کشورهای اروپائی) و امکان گسترش مبادلات تجاری و بازرگانی با کشورهای حاشیه دریای خزر، بنادر باطومی و پوتی در دریای سیاه و کشورهای اروپایی را فراهم می کند و به نوعی راه آهن گیلان خواهد توانست نقش کلیدی را در عرصه مبادلات تجاری، اقتصادی و فرهنگی ایفا نماید.

همانطور که گفته شد؛ استفاده از ظرفیت های این پروژه تنها مختص گیلان و ایران نبوده و بنابر گفته «محمدباقر نوبخت» معاون رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور به سبب برخورداری این راه آهن از ابعاد بین المللی از طریق فاینانس نیز تأمین اعتبار خواهد شد که در کنار آن چین و روسیه نیز برای تأمین منابع این پروژه به میدان خواهند آمد.

قطاری که در صورت راه‌اندازی می‌تواند سالانه هفت میلیون تن کالا و یک‌میلیون و ۴۰۰هزار نفر مسافر را جابجا کرده و حلقه اتصال کریدور شمال- جنوب باشد.

بخت نوی گیلان!

و اما صحبت از محمدباقر نوبخت شد. تنها گیلانی شاخص در کابینه دولت تدبیر و امید، این روزها بار سنگینی از برنامه ریزی ها برای وضعیت اقتصادی کشور را بر دوش می کشد.

فردی که جدای از دغدغه ها برای هم استانی هایش، الحق و الانصاف بعنوان سکاندار یکی از گلوگاه های برنامه ریزی برای اقتصاد کشور نقش بسزایی در جهت محقق شدن آرزوی دیرینه گیلانیان ایفا می کند و این را می  توان طی پیگیری ها، تخصیص اعتبارات و بازدیدهای پی در پی از راه آهن رشت مشاهده کرد.

هر چند که این توجه جدی نوبخت را نباید با نگاه محلی نگریست بلکه این یک درک ملی است.

دستان خالی دولت

هرچند در ابتدای امر اعتبار در نظر گرفته‌شده برای بهره‌برداری از فاز نخست آن یعنی محور ۲۰۵ کیلومتر قزوین- رشت- انزلی چیزی معادل هزار و ۵۰ میلیارد ریال برآورد شده بود اما کندی پیشرفت پروژه و مسائل جانبی که اجرای آن را با مشکل مواجه کرد سبب شد تا پروژه راه‌آهن به داستانی نیمه‌تمام تبدیل شود.

بر اساس اعلام شرکت «ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور»، تا پایان شهریور سال ۹۴ رقمی معادل ۶۸۰، ۹ میلیارد ریال برای این پروژه هزینه شده و رقمی معادل هشت هزار میلیارد ریال دیگر نیز برای تکمیل نیاز دارد.

اگرچه تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت یازدهم است اما کمبود اعتبار همواره مهم‌ترین دلیل عنوان‌شده از سوی مدیران استان برای به ثمر نرسیدن این پروژه بوده به‌طوری‌که شعبانعلی خاوری مدیرکل راه و شهرسازی گیلان پیش‌ازاین، از صرف اعتبار هشت هزار میلیارد ریالی تا سال ۹۳ برای راه‌آهن قزوین- رشت گفته بود که برای تکمیل این پروژه، هشت هزار میلیارد دیگر نیز لازم است.

اگرچه مدیرکل راه و شهرسازی گیلان اعلام کرده بود که در سال جاری ۳۵۰ میلیارد تومان به این پروژه اختصاص خواهد یافت اما از قرار معلوم تخصیص نیافتن اعتبار لازم سبب شد تا استاندار گیلان طی نامه‌ای از رئیس‌جمهور درخواست کند که نسبت به تسریع درروند اجرای پروژه دستورات لازم را صادر نماید و روحانی نیز در جواب این نامه به رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و وزیر راه و شهرسازی دستور داد تا اقدامات لازم دراین‌باره را انجام دهند.

به دنبال این نامه بود که مشاور رسانه‌ای سازمان برنامه‌وبودجه در جریان بازدید از نمایشگاه مطبوعات از اختصاص ۵۰۰ میلیارد تومان برای اتمام این پروژه عظیم ملی خبر داد. سید رضا سید دانش اعلام کرد که این میزان اعتبار به دستور رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و باهدف سرعت بخشی به پایان پروژه مذکور تخصیص‌یافته است.

اهتمام دولت برای پایان حسرت ۱۴ساله

«کیوان محمدی» رئیس سازمان برنامه و بودجه استان گیلان در گفت وگو با خبرنگار خط آخر بیان کرد: با شروع به کار دولت یازدهم، پیشرفت کار بسیار خیره کننده است، پیمانکاران و خصوصا کارگران زحمتکش در سه شیفت در تلاشند تا پروژه هرچه سریعتر به بهره برداری برسد و در واقع چه عوامل انسانی در این کشور از شخص رییس جمهوری، معاونان تا سطوح پایین تر همه علاقه مند به پایان پروژه در پایان سال مالی ۹۵ هستند.

وی ادامه داد: اما از یکسو کمی اعتبارات تامین شده در سال های ابتدایی و آغاز پروژه و از سویی دیگر طبیعت سرسخت البرز کوه که هر لحظه مهندسان پروژه را به چالشی جدید فرا می خواند، مشکلاتی را پدید آورده و در واقع رفتار طبیعت پیش بینی ناپذیر است در مجموع در پنج یا شش نقطه مشکلاتی وجود دارد که باعث کندی کار می شود و متاسفانه ویژگی راه آهن آن است که اگر یک متر آن هم انجام نشود، کل پروژه بلا استفاده می ماند.

به گفته محمدی، باتوجه به ضرورت های جهانی و منطقه ای این پروژه در صدر اولویت های کشور قرار دارد و انشالله از نظر زمانبندی با درصد خطای بسیار پایین بموقع به اتمام برسد.

«محمدعلی نجفی» استاندارگیلان نیز در آخرین اظهار نظر خود در این خصوص اعلام کرد که راه‌آهن قزوین- رشت تا قبل از پایان دولت یازدهم در نیمه نخست سال ۹۶ به بهره‌برداری می‌رسد.

وی دراین‌باره گفت: خوشبختانه سرمایه‌گذارانی از کشورهای چک، آذربایجان، چین و روسیه برای مشارکت در تأمین مالی این پروژه عظیم، اعلام آمادگی کرده‌اند و رئیس‌جمهور با توجه به پیگیری‌های این‌جانب، خطاب به وزارت راه و شهرسازی و سازمان برنامه‌وبودجه برای تسریع درروند اجرایی فاز عملیاتی طرح مذکور دستورات لازم را صادر کرده است.

استاندار گیلان افزود: با توجه به اینکه خط ریلی جمهوری آذربایجان به جمهوری اسلامی ایران ظرف ماه‌های آینده اتصال می‌یابد، ضرورت تکمیل راه‌آهن قزوین- رشت و آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن رشت به آستارا به طول ۱۶۴ کیلومتر بیشتر احساس می‌شود.

در هر حال فرای از همه مسائل و داستان سرایی های زشت و زیبا موضوع راه آهن گیلان به مهم ترین دغدغه دولت تبدیل شده و امیدواریم این قطار از ریل تدبیر خارج نشود تا امید مردم زمینه ساز شنیدن سوت قطار در گیلان در آینده نزدیک باشد.

ایمان رنجکش / دوهفته نامه خط آخر

کارتون بهرنگ جدی