شهر خوب ساختنی است نه یافتنی | شهر را اخلاقي بسازيم

یادداشت «بامردم» | سید مهدی رجائی – شهردار لنگرود:

شهر خوب ساختني است نه يافتني، من و شما چه سهمي در ساختن شهری خوب، قابل زيستن، سالم وآرام داريم؟! شهر لنگرود عزت ، احترام و مهر شهروند را در دل دارد عاري از خشونت لفظي، فيزيکي و اداري است. در شهر لنگرود آرزوهاي ما حق جایگاه شهروندی را پاس داشته و هوا ، محيط زيست پاک ، شهروند مسئول ، فرهنگ ترافيکي ، مبلمان شهری ، هويت معماريِ ايراني اسلامي ، اقليمي خاص براي آسايش، ورزش، شادي ، رفاه و توجه به حقوق معلولان ، نابينايان و ضعفا را از نظر دور نداشته بنابراین همه چيز حساب شده و فکورانه است.
آيا مسئوليت ما شهروندان فقط مطالبه است يا خود در اين روند دخيل و شريک هستيم؟ بايد متذکر شوم ؛ انسان را در قاموس ايمان به مسئوليت اخلاقي و حقوق همگاني خود مي شناسند،تعریف شهروند در دنياي امروز نيز همراه با انواع رسالت ها و مسئوليت هاست که فقط به دنبال حق پرسش، ادعا و مطالبه نيست، روي ديگر سکه ی حقوق شهروندي تکاليف و مسئوليت هاي شهروند مي باشد. براي ساختن يک شهر خوب همه بايد با دلسوزی مشارکت داشته باشیم و هر شهروندي از دیدگاه خود شهر خوب را تعریف نماید.
معنویت حاکم بر زندگی ایرانیان به ویژه پس از روی آوردن به تعالیم اسلام و آموزه های پیامبر عظیم الشأن حضرت محمد (ص) و همچنین دستاوردها ی عظیم معنوی در دوره امامت امام علی( ع) و دیگر امامان بزرگوارهست که ؛ بستر های فراوانی جهت بسط و گسترش معنویت و اخلاق حسنه در مردم ایران زمین را با محوریت ساختن شهری آرمانی به خوبی آماده می سازد و تا به امروز ضرورت این هم افزایی و همگرایی ها بیشتر خود را نشان داده است و همین آموزه های دینی راه را برای ما هموار تر می کند.
نگاه افلاطون و ارسطو به شهر و شهروندان
بايد شهر را اخلاقي بسازيم. نگاه افلاطوني به شهر سرشار از نشانه های اخلاقي است. او شهر را قانوني صرف نمي پسندد بلکه شهر اخلاقي را ترويج مي کند. وي مي گويد:« زينت انسان به سه چيز است: علم، محبت و آزادي» زينت شهر پويا هم عاری از این سه مولفه نیست. شهروند خوب کسي است فرمانروايي و فرمانبري را خوب بداند و به موقع به کار ببندد. افلاطون مي گويد:« در شهر بد، ستم فرمانروايي مي کند.» به مفهوم مخالف سخن او، شاخصه خوب بودن شهر، استقرار حق ، عدل و امنيت مبتني بر عدالت اجتماعي است. شهر آنگاه آرامش می یابد که حقوق همه شهروندان پاس داشته شود. عزت ، کرامت و شرافت شان تمیزداده شده و سوداگرانه و دلالانه به شهر و شهروندان نگريسته نشود. سيماي شهر در مدار خرد بزرگان آنگاه موجه است که به زيور زيبايي بيروني و حسن دروني آراسته باشد. ارسطو، شهر را بر مدار حقوق شهروندي، کرامت ، عزت و خير توصيف مي کند و غايت سياست و تدبير متوليان شهر را پروردن مردماني با فضيلت و عاليقدر مي داند که در اعمال و رفتارشان آثار نجابت و شرافت هويدا باشد، او معتقد است که متصديان اداره شهر بايد خير شناس و نيکو مسلک باشند.

شهر را اخلاقی بسازیم

بايد اذعان نمايم، لنگرود با اخلاق شهروندي زينت پيدا مي کند و با آرامش و اطمینان براي سکونت شايسته مي شود. حقوق شهروندي بازتاب حقوق بشر در رابطه با يک دولت معين است، اما حقوق شهري در ساختار يک شهر معين معنا مي يابد. جوهره ي شهروندي؛ آگاهي، تعليم، آموزش و قدرت اعمال حقوق است. ارتقاي حقوق شهروندي در قلمرو محلي نيازمند پيگيري سياستِ مشارکت ورزيِ همگاني و پيش بيني ابزار قانوني کارآمد است. شهر عدالت محور، تحت لواي اخلاق نيکوی شهروندی محقق مي شود. شهروندان در يک جامعه مي پذيرندکه بايد از محتواي اسناد شهري ، گزارش درآمد و هزينه هاي شهري آگاه شوند. برنامه ريزي بر مبناي حق تعيين سرنوشت، حق محيط زيست سالم، حق ترددایمن و آسان، حق خلق فضا شهري و حق احترام به حقوق مالکانه سيماي شهرها را دگرگون می سازد و زمينه ی سکونت گاههاي انساني را فراهم مي سازد. اساسا «شهروندي» با نابرابري ناسازگار است. نظام بي ثبات و لرزان شهرداري و شهرسازي بايد تبديل به يک نظام قانون محور شود و مشارکت مردم دلسوز به حال شهر بهترين ضامن شايستگي شهر است. غلبه بر مشکلات تحميلي فراشهري با تصميم گیري پشت درب هاي بسته و فرآيند هاي غير مشارکتي ممکن نيست. سمن ها؛تعیین کننده و مکمل کنش و واکنش هاي شهري هستند و مديران سالم از فعاليت آنها بيمناک نخواهند بود. حرکت به سوي توسعه مطلوب و همه جانبه جز با استقرار قانوني شايسته ، نظم آفرين، عادلانه و خير خواهانه تحقق پذير نيست. شهر را با قوانين شايسته و ((شهروند مدار)) بايد اداره کرد. پيامد فرمانبري و فروتني در برابر قانون؛ استقرار نظم است . اما مقتضاي آزادي و شرایط مردم سالاري توجه به منزلتِ شهروندي است که؛ با اعمال حق مشارکت ، حق تعيين سرنوشت، کارکرد و تاثير خود در پیشرفت امور شهري نقش موثری راایفا می کند .شهروندان مسئوليت پذير در کنار دست اندرکاران وظیفه شناس و کاربلد که فرصت عمومي را امانتی براي خدمت و پاسداشت اخلاق شهروندی مي دانند، امیدوارند شهر لنگرود رویش دوباره ای با بذر نشاط و شادابی در سایه ی مشارکت،کرامت و عدالت را پیش رو داشته باشد.