تلگرام فیلترناشدنی چیست و چگونه کار می‌کند؟ این سوالی است که این روز‌ها مکرر پرسیده می‌شود و حتی عده‌ای روزشماری می‌کنند تا موعد رونمایی از آن برسد. نسخه متفاوتی از تلگرام که بنیانگذار آن وعده ارائه اش در زمانی کوتاه را داده است.
به فاصله کوتاهی از انسداد موقت تلگرام در کشورمان، پاول دورف، بنیانگذار تلگرام -که پیشتر وی‌کی (VK)، یعنی بزرگترین شبکه اجتماعی روسیه را بنا نهاده و به دلایلی از آن جدا و برای ادامه فعالیت، روانه آلمان شده، وعده عرضه نسخه متفاوتی از تلگرام را داد که قابل فیلترکردن و انسداد نیست.
این وعده در حالی بیان می‌شد که تلگرام به درخواست مسئولان کشورمان برای حذف برخی کانال‌های ترویج کننده خشونت و ترور پاسخ منفی داده بود و پیرو آن، مسئولان کشورمان رای به خارج شدن آن از دسترس ایرانیان دادند. تصمیمی که البته تاکید شده و می‌شود که موقتی‌ست، به شرطی که تلگرام به خواسته مسئولان کشورمان جامه عمل بپوشاند.
شرطی که به نظر نمی‌آید محقق شود که اگر این گونه بود، پیشتر این گونه شده بود. وضعیتی که نشان می‌دهد احتمالا بازگشتی در کار نیست و ظاهرا دورف هم تمایلی به بازگشت به بازار ایران ندارد، حتی با اینکه می‌داند ۴۰ میلیون از حدود ۷۰ میلیون کاربر نرم افزارش ایرانیان هستند و تنها راه به سود رساندن تلگرام، تداوم این ارتباطات و همکاری با مسئولان کشورمان است.
درباره همکاری‌هایی سخن می‌گوییم که نمونه آن، مجوز ورود تلگرام به عرصه تبادلات مالی در کشورمان بود که از مدت‌ها پیشتر زمزمه افزوده شدنش امکانش به تلگرام مطرح شده بود و مسئولان کشورمان قصد داشتند با دادن این مجوز به تلگرام، این شبکه اجتماعی محبوب ایرانیان را مجاب به انتقال سرورهایش به کشورمان نمایند.
اتفاقی که دیگر قرار نیست رخ دهد، به ویژه زمانی که به یادآوریم وی‌چت به کشورمان بازگشته و در چندسالی که از دسترس ایرانیان خارج بود، توانسته سهم بسیار بزرگی از بازار تبادلات مالی جمعیت بزرگی از هموطنانش به دست آورد؛ جمعیت چند صد میلیون نفری چینی‌هایی که برای پرداخت مبلغ خرید‌های روزمره خود از وی‌چت بهره می‌برند.
دورنمایی که دورف برای تلگرام ترسیم کرده بود، اما حالا تغییر کرده است؛ آنقدر که به نظر می‌رسد تلگرام هم برای این برنامه نویس نابغه روس، حکم وی‌کی را یافته است. شبکه اجتماعی‌ای که وی در روسیه بنا نهاد و محبوب‌ترین شبکه اجتماعی این کشور، با اختلاف به نسبت فیسبوک و امثال آن شد و وقتی کنترل آن با فروش سهام توسط شریکش تا حدی از دستان دورف خارج شد، عطای داشتنش را به لقایش بخشید و دست از آن شست.
اتفاقی که این بار به شکلی دیگر در حال وقوع است. اینکه دورف از نسخه جدید تلگرام سخن به میان آورده که بر بستر بلاکچین عرضه خواهد شد. نسخه‌ای که نمی‌توان آن را فیلتر یا محدود کرد و از آن سو، اختیار تلگرام را از دست مالکش خارج خواهد کرد! چیزی شبیه وقف کردن تلگرام برای عموم!
خبری که پیشتر «آنتون روزنبرگ»، یکی از مدیران تلگرام آن را اعلام کرده بود، اما حالا به طور رسمی اعلام می‌شود. خبر در راه بودن «شبکه باز اطلاعات تلگرام» یه به طور مخفف «TON» (Telegram Open Network) که در آن تلگرام بر بستری عرضه خواهد شد که امثال بیت‌کوین بر آن بستر فعالیت می‌کنند. پلتفرمی که به تلگرام کمک می‌کند بی ارتباط با سرورهایش نیز فعال بماند!
برای فهم بهتر ماجرا بهتر است ابتدا کمی درباره بلاک چین توضیح دهیم؛ فناوری بلاکچین اساساً یک پایگاه داده توزیع شده از اسناد و یا دفتر کل عمومی از همه تراکنش‌ها یا رویداد‌های دیجیتال است که توسط اجزای تشکیل دهنده اش به شکل مشترک اجرا می‌شود. یعنی هر تراکنش در آن با توافق اکثریت اجزای سیستم محقق می‌گردد و اطلاعاتی که یکبار وارد سیستم شده باشد، هرگز پاک نمی‌شوند.
به عبارت ساده تر، در بلاک چین اطلاعات یک واقعه نه در یک سرور و با چک شدن و رجوع مداوم به آن سرور، که در هسته های فراوانی که همانا کاربران آن سیستم هستند، نگهداری می‌شود و از این رو، قطع ارتباط سرور، منجر به قطع ارتباط شبکه نخواهد شد. وضعیتی که برای تلگرام باید این گونه آن را تشریح کرد که مدیران این نرم افزار قصد دارند اطلاعات این شبکه اجتماعی را بین کاربران نگهداری کنند که در این صورت، حتی با بستن ارتباط کاربران با سرورهای تلگرام هم نمی‌شود تلگرام ایشان را از کار انداخت.
وضعیتی که البته آفت هایی به دنبال دارد که از جمله آنها، خارج شدن کنترل کامل تلگرام از دست مدیران این شرکت نیز هست. منظور کنترل اطلاعات در این شبکه است که بستر بلاکچین مانع از دخل و تصرف و حذف آن به سادگی می‌گردد و بر این اساس، دیگر مدیران این شرکت نمی‌توانند مدعی شوند خط و خطوط قرمزی دارند که اگر زیر پا گذاشته شود، به سرعت آن را حذف می‌کنند چراکه بلاکچین این امکان را به ایشان نمی‌دهد.
علاوه بر آن، ورود TON به بازار و اقبال کاربران به آن، برای ایرانیان یک مساله جدید خواهد آفرید. اینکه هزینه اینترنت شان –ولو اندک- افزایش خواهد یافت چراکه در بلاک چین مدام بین کاربران برای صحت سنجی و انتشار مطالب ارتباط برقرار است و این ارتباط در کشور ما که اینترنت را به صورت مجموع اطلاعات دریافت و ارسالی فاکتور می‌کنند و می‌فروشند، منجر به افزایش هزینه کاربران خواهد شد.
افزایش هزینه‌ای که البته اندک است، اما در کشور ما می‌تواند مساله ساز باشد، به ویژه آنکه بسیاری از کاربران تلگرام در کشورمان از بسته های اینترنت تلفن همراه استفاده می‌کنند که محدودیت زیادی از نظر حجمی دارند. این در حالی است که عرضه تلگرام بر بستر بلاکچین، تماس صوتی رایگان این نرم افزار که از زمان راه اندازی، در کشورمان فیلتر شد را هم به امکانات تلگرام خواهد افزود و طبعا هزینه های بیشتری برای مشترکان به وجود خواهد آورد.
به این موارد، امکان استفاده از ارزهای دیجیتال و تبادلات مالی خاص بر بستر TON را هم می‌توان افزود که به دلیل ویژگی های بلاک چین، انسداد آنها تقریبا غیر ممکن به نظر می‌رسد. اتفاقی که پیشتر دست کم یکبار در Frozen Chat، نرم افزار ارتباطی بر بستر بلاکچین برای اندروید تجربه شده اما به شکست این پروژه منجر شده است. شکست نرم افزاری که خاستگاه ایتالیایی دارد اما کسی نیازی به استفاده از آن ندیده تا به بایگانی سپرده شود اما اوضاع برای تلگرام فرق می‌کند؛ فرقی که می‌توان آن را در اشتیاق فراوان ایرانیان به این نرم افزار، حتی پس از فیلتر شدنش دریافت!
ثبت دیدگاه