چرا مردم طلاق میگیرند؟

اختصاصی بامردم/حبيب رمضاني*

هیچ تبین ساده ای برای این سوال که چرا مردم طلاق میگیرند وجود ندارد . طلاق به دلیل یک علت واحد روی نمی دهد و از روز عقد قابل پیش بینی نیست اکثرعوامل در سطح چند گانه ( اجتماعی ،تاریخی ، فرهنگی ، دموگرافیک و فردی ) به طور تعاملی باعث انحلال خانواده میشود . روند فعلی ازدواج و طلاق نمیتواند تماما نتیجه وضعیت کنونی و یکدفعه ای باشد بلکه محصول دهها سال تغییرات اجتماعی و عوامل روانی متعدد انسان امروز در مقوله ازدواج و طلاق میباشد .

از نیمه دوم دهه چهل میلادی نرخ جهانی طلاق رو به سوی فزونی گذاشت و کارشناسان ( روحانیون ، روانشناسان و جامعه شناسان ) نگرانی خود را در ارتباط با افزایش این میزان ابراز کردند .

افزایش میزان طلاق معزل جهان امروزاست به ویژه در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نمود بیشتری داردکه هرکدام به نحوی در مقابله با آن عزم خود را جزم کرده اند .

گروهی فقدان اخلاقیات را دلیل محوری طلاق میدانند، جامعه شناسان شرایط رکود اجتماعی و اقتصادی را علت جدایی زوجین از هم برشمرده اند اما روانشناسان با در نظرداشتن هر دو مورد فوق مشکلات حوزه ی روانشناختی را یک شاخص تاثیر گذار بر تقاضای طلاق دانسته اند . عدم تعادل ازدواج به وضوح نتیجه ی عدم سلامت روانشناختی افراد در موقیعیت های مملو از تضاد است و کمبود مهارتهای اساسی زندگی در مواجه با این شرایط است .

مردم به دنبال مفاهیم جدید برای زندگی خویش هستند و در این راستا نگرش خود را در مورد ازدواج و طلاق تغییر داده اند و قدرت تاب آوری در مواجعه با نا بسامانی های زندگی مشترک در افراد به شدت کاهش یافته است . در تحقیقی که در سال 1962 انجام شد نیمی از مادران جوان که توسط محققان مورد مصاحبه قرار گرفته شده بودند در جواب به این سوال “هنگامی که خانواده دارای فرزند است والدین باید با یکدیگر کنار بیایند حتی اگر با هم جور نباشند” از گزینه موافق هستم استفاده کردند اما وقتی در سال 1985 با همین زنان مصاحبه شد کمتر از یک پنجم آنها با این جمله موافق بودند (تورن تون ،1989).

رویکرد مبادله میان فردی به نقش بده بستانهای روابط زوجین تمرکز دارد . در این فرایند زن و شوهر ارتباطشان را توسط هزینه و فایده ارزیابی میکنند . کیفیت خوب بودن یک ازدواج بستگی به رضایت شخصی نسبت به سهم او در موارد کسب شده و از دست داده شده شبیه اصل سود و زیان است .
پاداش یا موارد به دست آمده شامل عشق ، حمایت ، مشارکت، امنیت عاطفی، شأن در ارتباط اجتماعی و روابط جنسی است . اگر چه علاقه تا حمایت مالی وکمک در کارهای روزانه نیز به همین اندازه مهم است

و همينطور زوجین هزینه هایی که در زندگی مشترک فکر میکنند متقبل آن میشوند عبارت است از مسولیت هایی که بر عهده میگیرند، کار در بیرون ، تحمل عادات رنج آور طرف مقابل مثل طرز پوشش مد های ظاهری ، محدودیت ها در آزادی شخصی و انتخاب (بودن با دوستان در خرید، مهمانی ها ،تفریحات و غیره ).

سرانجام افراد به گونه ای رفتار میکنند که برای آنها بیشترین فایده و کمترین هزینه را داشته باشد .

وقتی فرد احساس میکند که پاداشهای رابطه با همسرش منصفانه است و هزینه ای که باید بپردازد به صورت عادلانه ما بینشان توزیع شده روابط زن و شوهر با ثبات و نیرومند میشود . ولی اگر به طریقی به این نتیجه برسند که اصل هزینه و پاداش طرف مقابل متوازن نیست موقیعیت خود را در موضع ضعف برآورد کرده و به علت کمبود مهارت زندگی (حل مساله )و به پیرو آن آغاز ابراز هیجان منفی و تنزل ابراز هیجانات مثبت ، رابطه بسوی سردی عاطفی سیر خواهد کرد و زوجین متمایل به جذابیت های جایگزین مانند دنیای مجازی ، علاقه عشقی کاذب ، حس آزادی ، استقلال بیشتر و یا شکوفایی استعدادهای که تا دیروز وقت متبلور کردن آنرا نداشتند مثل ادامه تحصیل و…خواهند رفت در نهایت طلاق عاطفی رابطه زوجین را به انحلال میکشاند.

*روانشناس و مشاور