در مطلب زیر به بررسی برخی ماشین‌آلات و مواد اولیه اصلی در صنعت چوب اشاره می‌کنیم.
در ابتدا لازم است با مواد اولیه ( چوب، صفحات فشرده، چسب و …) آشنا شده و انواع دستگاه‌های نجاری را موردبررسی و تحلیل قرار دهیم .
انواع چوب در نجاری
چوب دارای بافت های متفاوت است، اختلاف اصلی در سختی و راه چوب است . بطوریکه چوب ماده‌ای طبیعی ست که الیاف به وجود آورنده آن بین قسمت و داخل چوب و پوسته چوب بسیار حائز اهمیت است .
درختان بر اساس گونه‌های مختلف به دو گروه پهن برگان و سوزنی‌برگان و به‌عبارت‌دیگر، اروپایی و غیراروپایی دسته‌بندی می‌شوند.
پهن برگان: که به آن‌ها سخت‌چوبان نیز گفته می‌شود، بیشتر دارای برگهای درشت و پهن هستند و در مناطق معتدل رشد می‌کنند. این درختان چوب بسیار سختی داشته و اغلب دارای رنگ‌ها و نقش‌های متنوع می‌باشند. چنار، ملچ، بلوط، راش، گردو و افرا از پهن برگان هستند.
سوزنی‌برگان: سوزنی‌برگان (مخروط داران) که به نرم‌چوبان نیز معروفند و بیشتر در مناطق سردسیر رشد می‌کنند. بیشتر این درختان نرم‌چوب، با نقش ساده و دارای برگهای سوزنی شکل می‌باشند که به‌جز چندگونه مانند لاریکس خزان نمی‌کنند. کاج، سرو، سرخدار، نراد، نوئل ازجمله سوزنی‌برگان هستند.
مصارف چوب
چوب‌ها را می‌توان به سه دسته برای مصارف مختلف دسته‌بندی کرد
- تبدیل مکانیکی
چوب‌بری شامل تهیه تخته، مبل‌سازی، ساخت در و پنجره، کابینت، پارکت، تیرهای لایه‌ای، تراوس و …
تخته‌های چندلایه و روکش‌ها شامل کابینت آشپزخانه، کشتی و قایق، کبریت‌سازی در و پنجره، بسته‌بندی جعبه، وسایل ورزشی و روکش‌کاری و …
تخته خرده چوب (نئوپان) شامل درتوپر، قفسه‌بندی، دیواره چوبی، پارتیشن، انواع دکوراسیون
- تبدیل شیمیایی
تخته فیبر شامل پوشش دیوار، بسته‌بندی، عایق‌کاری، کابینت و …
کاغذ و مقوا ساخت انواع کاغذ انواع مقوا،
مشتقات سلولزی شامل ویسکوز (ابریشم مصنوعی)، نوار انواع فیلم و ضبط، شیشه‌های نشکن و…
صنایع تقطیری شامل تهیه الکل و زغال، قطران، اسیداستیک، مواد ضدعفونی و مدادرنگی و…
- مصارف سنتی
مصارف روستایی انواع در و پنجره، اشیاء خانگی، نساجی، قالی‌بافی، نخ‌ریسی و …
انواع چوب فرآوری شده
در سالیان اخیر برای استحکام و بالابردن مقاومت چوب از مواد مصنوعی و مکمل استفاده می‌شود تا چوب را در برابر عوامل محیطی و شیمیایی پیرامونی محافظت کنیم.
چوب پس از خرد شدن و برش درختان رطوبت بالایی دارد که بیشتر از 100 سال است با استفاده از کوره‌های چوب خشک‌کنی رطوبت آن را گرفته و باعث بالابردن کیفیت چوب می‌گردد.
(درگذشته چوب‌های بریده‌شده (الوار شده) به‌صورت سنتی در هوای باز قرار می‌گرفت تا به‌مرورزمان خشک شود که باعث ایجاد ترک و یا تاب برداشتن تدریجی چوب می‌شد.)
به‌طور تیتروار به انواع کوره‌های چوب خشک‌کنی اشاره می‌کنیم.
- استفاده از هوای گرم و گردش هوا با استفاده از فن‌ها در سقف، کف کاذب یا کناره دیوارها
- کوره‌های خورشیدی (استفاده از گرمای خورشید که زمان بر است)
- کوره خشک‌کن تبریدی (عملکردی همانند یخچال‌های امروزی)
- تولید هوای گرم با استفاده از سیستم خلاء
- کوره‌های گریز از مرکز (چیزی شبیه به عملکرد لباسشویی)
- کوره با استفاده از امواج صوتی فرکانس بالا (ماکرویو)
انواع دستگاه‌های صنعت چوب
1-ابزار و ماشین‌آلات برش
استفاده از مواد اولیه و برش آن به سایز دلخواه اپراتور نیاز به ابزاری دارد که شامل سه دسته کلی می‌شود
-انواع ابزاردستی اولیه (اره چوب‌بری، چاقو، جیک، انواع اره‌مویی و …)
-انواع ابزار برقی یا پنوماتیک دستی (اره دیسک برقی، اره عمودبر، اره موتوری، اره پنوماتیک)
-انواع ماشین‌آلات برش صنعتی و نیمه‌صنعتی اره فارسی بر، اره اسکرول، اره نواری، اره مجموعه (دورکن)، پانل بر عمودی و پانل بر افقی (اتوماتیک)
امروزه نجارها برای برش انواع چوب بیشتر از اره نواری (اره فلکه) و برای برش انواع صفحات فشرده از اره مجموعه (دورکن) استفاده می‌کنند.
1– اره نواری: ماشین اره نواری برای برش‌های طولی، عرضی، قوس بری، اتصالات فاق و زبانه و زاویه بری مورداستفاده قرار می‌گیرد. معمولاً برای خرید، این دستگاه را با قطر فلکه آن شناسایی می‌کنند و موارد صنعتی این ماشین با قطرهای 40 تا 100 سانتیمتر مورداستفاده قرار می‌گیرد.
2- ماشین اره مجموعه (دورکن): یکی از ماشین‌آلات عمومی صنایع چوب ماشین اره مجموعه، اره دوتیغ یا همان دورکن است، در ابتدا نام قدیمی این دستگاه اره مجموعه بود که ترکیبی از چند کارایی مختلف را شامل می‌شد که به‌مرورزمان به دلیل دورکن و سایز کردن قطعه کار امروزه به دستگاه دورکن معروف شده است. با این ماشین می‌توان انواع تخته، تخته خرده چوب، چندلایی و … را با دقت بالا برش زد.
3-ابزار ماشین‌آلات لبه چسبانی
بعد از برش مصنوعات یا صفحات چوبی مانند MDF، نئوپان و …گوشه‌های برش خورده قطعات بسیار نفوذپذیر، تیز و برنده است به همین علت از رنگ یا نوارهای مختلف برای پوشش قسمت برش خورده استفاده می‌گردد.
این نوارها باعث جلوگیری از ورود نم و رطوبت به داخل قطعه کار شده و از خرابی قطعات جلوگیری می‌کنند (ورود نم باعث باد کردن و تغییر ضخامت می‌شود) دلیل دیگر استفاده از نوارهای PVC و پلی اورتان و زهوارهای چوبی و … زیبایی محصول نهایی است.
برای لبه چسبان قطعات برش خورده ابزار و ماشین‌آلات زیر پیشنهاد می‌گردد.
-استفاده از گرما به‌وسیله اتو و سشوار صنعتی برای گرم کردن نوارهای PVC:
معمولاً پشت نوارهای PVC لایه‌ای چسب وجود دارد که با تولید گرما فعال شده و باعث چسبیدن نوار به قطعه کار می‌گردد. توجه داشته باشید در هنگام خرید به نوع نوار و پرایمر پشت نوار توجه فرمایید
این‌گونه نوارها در ضخامت‌های زیر 1 میلی‌متر در بازار موجود است.
-ابزاردستی نوارکاری و لبه چسبانی: این ابزارها معمولاً با استفاده از چسب گرانول نوار را به قطعه کار می‌چسباند. حسن این مدل از ابزار لبه چسبانی قیمت مقرون‌به‌صرفه است و می‌توان قطعات صاف یا منحنی را به‌راحتی لبه چسبانی کرد.
شایان‌ذکر است کیفیت لبه چسبانی به چسب مصرفی، برند ابزار و طریقه پرداخت نهایی نوار بستگی دارد و برای نوارهای زیر 1 میلی‌متر پیشنهاد می‌گردد. نوار مصرفی در این مدل از ابزار نیاز به چسب پشت نوار ندارد.
–ماشین‌آلات صنعتی لبه چسبانی
نوار لبه چسبان‌های صنعتی به دو دسته تقسیم می‌شوند
1-نوار لبه چسبان منحنی زن
2-نوار لبه چسبان راسته زن، اتوماتیک یا صاف
1-لبه چسبان منحنی برای نوار کاری لبه‌های منحنی شکل، گرد یا قوس‌دار مورداستفاده قرار می‌گیرد که اپراتور محور (کیفیت کار با اپراتور و طریقه استفاده از دستگاه منوط است) است. با این دسته از دستگاه می‌توان قطعات صاف را نیز لبه چسبانی کرد.
این سری از ماشین‌ها در انواع مختلف با امکانات متعدد عرضه می‌گردد که به لبه چسبان‌های کارگاهی سبک معروف هستند و می‌توان نوار باضخامت‌های 0.3 تا 3 میلی‌متر را لبه چسبانی نمود
در لبه چسبان‌های منحنی زن گاهی آپشن های فرز پرداخت نوار لبه و اره سروته زن نوار تیز وجود دارد
2-لبه چسبان صاف، راسته زن یا اتوماتیک لبه چسبان‌های اتوماتیک توانایی نوار کردن قطعات صاف را دارا هستند و بسته به شاسی و امکانات و متعلقات در دسته‌بندی کارگاهی، نیمه‌صنعتی و صنعتی دسته‌بندی می‌گردند
قسمت‌های مختلف لبه چسبان هرکدام به‌طور جداگانه عملیاتی روی قطعه کار یا نوار لبه انجام می‌دهند که به هرکدام از آن قسمت‌ها ایستگاه گفته می‌شود.
لبه چسبان‌های فول ایستگاه دارای ایستگاه‌ها و متعلقات زیر می‌باشند.
-ایستگاه پیش فرز برای برداشتن خرابی احتمالی هنگام برش تا 2 میلی‌متر فقط ماشین‌آلات صنعتی دارای این ایستگاه هستند
-جلوبرنده نوار (تمامی مدل‌ها)
-ایستگاه چسب (معمولاً لبه چسبان‌های یک نمونه از این چسب‌ها را دارا می‌باشند. چسب گرانول قالبی، pur، لیزری یا هوای گرم و …)
-غلط فشار معمولاً بیشتر از 2 غلطک فشار در دستگاه‌ها وجود دارد که یکی موتورایز و مابقی هرزگرد هستند.
_ ایستگاه اره سروته زن (یک اره یا دو اره در تعدادی از لبه چسبان‌های کارگاهی از کاتر استفاده‌شده است)
_ ایستگاه فرز پرداخت بالا و پایین نوار (موجود در تمامی مدل‌ها)
_ ایستگاه کرنرزن یا فرز گوشه زن (فقط در دستگاه‌های صنعتی وجود دارد و برای از بین بردن تیزی گوشه نوار بکار می‌رود)
_ ایستگاه لیسه نوار (پرداخت قسمت فرز خورده و برداشتن موج احتمالی)
_ ایستگاه لیسه سطح یا لیسه چسب (برای برداشتن اضافه چسب باقی‌مانده روی سطح کار)
_ ایستگاه پولیش (برای جلا و بالا بردن کفیت قسمت فرز خورده نوار استفاده می‌گردد)
4- ماشین‌آلات هم سطح کردن چوب (رنده گندگی)
ماشین رنده: ازآنجاکه رندیدن و تسطیح چوب توسط رنده‌های دستی نیاز به‌دقت، صرف وقت و انرژی زیاد دارد و همچنین از کیفیت بالایی برخوردار نیستند، لذا برای تسریع در کار از ماشین‌های رنده در کارگاه‌های صنایع چوب استفاده می‌شود.
این دستگاه دارای پایه چدنی و ریخته‌گری شده است که معمولاً به دلیل حفاظت بیشتر الکتروموتور و فرز پرداخت داخل موتور تعبیه‌شده و دستگاه دارای دو صفحه است که توپی فرز رنده در وسط دو میز طراحی گردیده است.
صفحه جلوی ماشین رنده را صفحه کارده می‌نامند که ابتدا کار روی آن قرار داده می‌شود و معمولاً بلندتر از صفحه عقب (صفحه کارگیر) است.
با استفاده از دستگاه کف رنده دو طول قطعه کار را هم‌سطح کرده و تاب احتمالی و یا کاس و سینه بودن قطعات برطرف می‌گردد.
ماشین گندگی: در تهیه کارهای چوبی، قطعات باضخامت‌های یکسان موردنیاز است و برای یکنواخت کردن چوب‌ها از ماشین رنده گندگی استفاده می‌شود، در این ماشین صفحه در پایین و توپی رنده در بالا واقع‌شده است. سطحی که قبلاً توسط دستگاه کف رنده، رندیده شده بر روی صفحه ماشین گندگی قرار می‌گیرد و توسط غلتک‌های گیرنده به زیر توپی رنده هدایت می‌شود درنتیجه سطوح دیگر چوب در اثر حرکت توپی رنده، رندیده شده از خارج شدن از سمت دیگر ماشین چوب موردنظر در طول دارای یک ضخامت یکسان و دلخواه خواهد بود.
شایان‌ذکر است صفحه پایین ماشین رنده گندگی متحرک بوده و با تنظیم اپراتور میزان ضخامت قطعه کار مشخص می‌شود.
ماشین دوکاره (کفرند-گندگی)
با پیشرفت تکنولوژی دستگاهی ساخته شد که می‌تواند کار هر دو دستگاه کف رند و گندگی را به‌طور مجزا ولی در یک دستگاه انجام دهد. فقط کافی است موقعیت میز تغییر کند تا دستگاه از حالت رندیدن چوب (ماشین کف رند) به حالت همسان‌سازی چوب (ماشین گندگی) تغییر وضعیت دهد.
ثبت دیدگاه