اصول کار با انکوباتور

دستگاه انکوباتور یکی از لوازم اصلی و ضروری آزمایشگاه است. انکوباتور دستگاهی است که برای کشت و تکثیر میکروارگانیسم ها، سلول ها و بافت ها در شرایط کنترل شده دما، رطوبت و تهویه استفاده می شود. این دستگاه در آزمایشگاه های مختلف از جمله آزمایشگاه های میکروبیولوژی، بیوشیمی، سلولی و مولکولی کاربرد دارد. برای گرفتن خروجی درست از کار با انکوباتور باید به نکاتی در زمینه نگهداری و راه اندازی آن توجه شود. برخی مدل‌های انکوباتور‌ها قیمت بالایی دارند پس ضروری است اصول نگهداری و درست کار کردن آن برای کاربران کاملاً مشخص باشد. روش‌هایی وجود دارد که اگر به صورت چک لیست و دستور کار برای دستگاه تعریف شود می‌تواند خروجی درست انکوباتور را به همراه داشته باشد.

برای آشنایی بیشتر با انواع انکوباتور، به وبسایت رسمی شرکت پارس فراسو مراجعه فرمایید .

آشنایی با دستگاه انکوباتور

انکوباتور دستگاهی است که محیط مناسبی را برای رشد و کشت باکتری‌ها و انواع میکروارگانیسم‌ها فراهم می‌کند. این دستگاه در واقع شرایط بقا و زنده ماندن سلول‌ها و میکروب‌های کشت شده را مهیا می‌کند. بیشتر از این دستگاه در آزمایشگاه‌های زیست شناسی سلولی، زیست شناسی مولکولی و میکروبیولوژی استفاده می‌شود.

انکوباتور به عنوان یک دستگاه آزمایشگاهی، مناسب برای نگهداری و رشد میکروب‌ها و کشت‌های سلولی است. این دستگاه شرایط لازم را برای بقا و زنده ماندن سلول‌ها و میکروب‌های کشت شده مهیا می‌کند. اصولاً از این دستگاه بیشتر برای آزمایشگاه‌هایی که تحقیقات زیست شناسی سلولی، زیست شناسی مولکولی و میکروبیولوژی انجام می‌دهند استفاده می‌شود.

دستگاه‌های انکوباتور از یک محفظه عایق کاری شده که به یک هیتر متصل است و قابلیت تنظیم دما را دارند. می‌توان دمای این محیط را به 60 و 65 درجه نیز رساند. هر ملکول و سلولی برای تاثیر گذاری به دمای مختلفی نیاز دارد.

عملکرد انکوباتور

عملکرد انکوباتور شرایط خاص دما، رطوبت، اکسیژن و دی اکسید کربن مورد نیاز میکروارگانیسم‌ها را تامین می‌کند. میکروارگانیسم‌ها در واقع به شرایط خاص دمایی و رطوبتی برای رشد و کشت نیاز دارند. همه انکوباتور‌ها برای تهیه این محیط مناسب برای کشت باکتری‌ها به کار می‌روند.

دستگاه انکوباتور از یک ترموستات دمای ثابت بهره می‌برد. این دما توسط دماسنج خوانده می‌شود. ترموستات با قطع و وصل جریان گرمایش دما را کنترل می‌کند. وقتی دمای محیط بالاتر از عدد مد نظر ترموستات باشد جریان گرما را قطع کرده و دمای محیط کاهش می‌یابد و از طرف دیگر اگر دم پایین تر از حد آستانه بیاید ترموستات عمل کرده و گرمایش را وصل می‌کند.

عایق کاری که خارج از دستگاه انجام می‌شود داخل و خارج محفظه را کاملا از هم جدا می‌کند.

با تنظیمات مخصوص می‌توانید میزان گاز کربنیک را برای تعدیل پی اچ (PH) تنظیم کنید.

شیوه استفاده از انکوباتور

۱. در مرحله اول دستگاه را به خوبی بررسی کنید و اطمینان داشته باشید هیچ باقی مانده ای از نمونه‌های مراحل قبلی داخل دستگاه نیست.

۲. حال می‌توانید دستگاه را روشن کنید. درب انکوباتور هنگام روشن کردن باید بسته باشد. دمای دستگاه به صورت آهسته به دمای مورد نظر می‌رسد. در صورتی که میکروارگانیسم مورد نظر شما به کربن دی اکسید (CO₂) برای کشت نیاز داشته باشد باید تنظیمات آن را نیز بر روی کنترلر انکوباتور انجام دهید.

۳. آماده‌سازی صفحات کشت مرحله بعدیست. اگر لازم است برای چندین روز از ظروف خاص استفاده شود، بشقاب‌ها با نوارهای چسب مهر و موم شده یا در کیسه‌های پلاستیکی یا ظروف پلاستیکی مواد غذایی قرار می‌گیرند.

۴. در انتها نیز باید درب را بسته و قفل کنید. به این شکل شرایط مناسب برای رشد و نمو میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌ها فراهم می‌شود.

نحوه نگهداری از دستگاه انکوباتور

هر ماه در روزِ مشخصی دستگاه را تمیز کنید. تمیزکاری ماهیانه باید با محلول‌های ضدعفونی کننده و صابون شسته شوند. برای کنترل گسترش باکتری‌ها و مخلوط شدنشان باید حتما دستگاه کاملا تمیز باشد.

دمای دستگاه باید هر ماه کالیبره شود. در صورت تخلف دستگاه از رنج دمایی استانه باید به تعمیرکار متخصص برای این کار مراجعه کرد.

نکات لازم جهت کار با انکوباتور

۱. دستگاه باید کاملا تراز باشد و در کنار آن هود‌های کشت سلولی قرار می‌گیرد تا دسترسی به نمونه‌ها آسان تر باشد.

۲. سعی کنید محیط انکوباتور زیاد گرم و مرطوب نباشد. کلا باید در شرایط مناسبی از انکوباتور استفاده کنید.

۳. از سوی دیگر اتصالات برقی دستگاه باید مطابق با ولتاز استاندارد دستگاه باشد. این کار مانع از آسیب دیدن و برق گرفتگی‌های احتمالی می‌شود.

۴. هنگام کار با انکوباتور و باکتری‌ها از دستکش و وسایل محافظ استفاده کنید. این کار ایمنی شما و نمونه‌ها را بیشتر می‌کند.

کلام آخر

انکوباتور، ابزاری حیاتی در آزمایشگاه‌های مختلف برای کشت و تکثیر میکروارگانیسم‌ها، سلول‌ها و بافت‌ها در شرایط کنترل‌شده است. دستیابی به نتایج مطلوب در گرو نگهداری و راه اندازی صحیح این دستگاه است. در این نوشتار، به نکات کلیدی در این زمینه می‌پردازیم.