کارنامه عملکرد سعید جلیلی /  از ترورهای هسته ای تا تحریم ها

شش سال سکاندار شورای عالی امنیت ملی بود و سرانجام در سال 92 با شعار «حیات طیبه» خود را با عنوان فرد «اصلح» به معرض رای مردم گذاشت. در نهایت با 4 میلیون رای شکست خورد و در همان سال به عنوان «وحدت شکن» در میان اصولگرایان شناخته شد. تمام کارنامه مسئولیت او همان شش سال است. از دورانی که علی لاریجانی از دبیری شورای عالی امنیت ملی کنار گذاشته شده، تا پایان دوران احمدی نژاد. دوره‌ای که مملو از وقایع و اتفاقاتی است که جلیلی درمورد آن پاسخگو نیست. بحران هایی که جامعه و سیاست را فراگرفته بود. ترورهایی که یکی پس از دیگری صورت می گرفت و در نهایت اما جلیلی از دستگیری ریگی با عنوان کارنامه خود یاد می کند.

حالا به بهانه حضور دوباره او در انتخابات، کارنامه او در عالی ترین نهاد تصمیم گیری امنیتی باید بازخوانی شود. کارنامه دورانی که با تعداد زیادی ترور و شکست در مذاکرات هسته ای روبه رو بود. تا آنجا که حتی مذاکرات دوجانبه میان ایران و آمریکا در عمان و زمستان سال ۹۱ بدون حضور او کلید خورد و همان مذاکرات هم بود که مقدمه ای شد برای برجام  در دوران روحانی.

مذاکرات و تحریم ها

سعید جلیلی زمانی که مسئولیت را از علی لاریجانی دریافت کرد ایران نزدیک به 50 تحریم داشت و زمانی که کشور را به دولت روحانی تحویل می داد با  500 تحریم روبه رو بودیم. تحریم هایی که مهمترین آنها تحریم های بانکی و فروش نفت بود.  نتیجه شش سال مذاکره سعید جلیلی به جایی رسید که طرف آمریکایی و طرف ایرانی به تصمیمی واحد رسیدند که باید کانال جدیدی در عمان برای مذاکرات ایجاد کنند. کانالی که جلیلی در آن حضور نداشت چرا که او به قول علی اکبر ولایتی مذاکرات را با کلاس فلسفه اشتباه گرفته بود.

ترورهای هسته ای و انفجار

حد فاصل دی ماه 1388 تا دی ماه 1390 با ترورهای هسته ای روبه رو بودیم. در این فاصله زمانی شاهد ترور   مسعود علی محمدی،  مجید شهریاری، مصطفی احمدی روشن، داریوش رضایی‌نژاد بودیم. همچنین اقدام به ترور فریدون عباسی دوانی که به طور عجیبی زنده ماند. اگرچه در همان زمان شاهد این بودیم که گفته شد عوامل ترور دستگیر شدند، اما واقعیت چیز دیگری است. صداوسیما مستندی را با همکاری نهادهای امنیتی منتشر کرد که در آن از «کلوپ ترور» رونمایی کرد.

کلوپی که ذیل نام آن، مجید جمالی فشی اعدام شد و برخی دیگر از عوامل آن حکم اعدام گرفتند. اما بعدها مشخص شد که این پروژه ای بود که در آن از افرادی همچون مازیار ابراهیمی اعتراف گرفته شده بود. بعدها این پروژه فاش شد و مازیار ابراهیمی و دیگر افراد آزاد شدند و حتی قرار شد به آنها دیه مربوط به سالهای زندان هم برای جبران خسارت پرداخت شود. یک سال بعد هم در آبان 1391 شاهد انفجار ملارد بودیم. انفجاری که در آن تهرانی مقدم، پدر برنامه موشکی ایران به شهادت رسید. در تمام این سالها خبری از عملکرد جلیلی وجود ندارد.

وقایع 88 و حصر

مهمترین اتفاقات اجتماعی سیاسی ایران در دهه هشتاد، به انتخابات دور دوم محمود احمدی نژاد بر می گردد. اما خبری از نقش آفرینی جلیلی نیست. او نتوانسته بود هیچ واقعه ای را پیش بینی و حتی علاج کند. اما جالب اینجاست که یک سال بعد از وقایع 88 آقایان موسوی و کروبی آزاد بودند، اما ناگهان و تنها به خاطر یک بیانیه با تصمیم جلیلی در شورای عالی امنیت ملی، حصر بر قرار شد و این تصمیم 14 سال است که همچون استخوان در گلوی جامعه باقی مانده.

به طور خلاصه، سراسر دورانی که سعید جلیلی مسئولیت داشت، در هیچ پروژه امنیتی موفق نبود. هنوز پرونده ترورهای دانشمندان هسته ای باز است و قاتلان آنها دستگیر نشدند. حتی دریغ از یک سرنخ از ترورها. آنهم در وضعیتی که برخی با پروژه کلوپ ترور سر همه را گرم کردند.

جلیلی باید نسبت به وضع تحریم ها هم پاسخگو باشد. در دوره او بود که ایران وارد تحریم های سازمان ملل شد و به ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل رفت. عملکرد جلیلی بود که کشور را ناچار کرد برای خروج از آن وضعیت تن به برجام بدهد. پاره کردن برجام توسط ترامپ، در واقع بازگشت به همان نقطه ای بود که سعید جلیلی کشور را به آنجا کشیده بود. اما او هیچ وقت نسبت به عملکرد خود پاسخگو نیست.