می‌خواستند سالی یک میلیون شغل تولید کنند، اما با فیلتر کردن، چهار میلیون شغل را از بین بردند

 یک فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به چالش های پیش روی مسعود پزشکیان گفت: چالش اولیه ایشان این است که بتواند نیروهای به درد بخوری را به کار بگیرد؛ نیروهایی که تجربه دارند. اگر جوان هستند تخصص داشته باشند؛ خانم، آقا، جوان و سالخورده که باتجربه بوده و مجموعه‌ای در کنار هم باشند تا بتوانند مسائل کشور را شناسایی کنند و قدمی بردارند. الان نگاه کنید از قدم اول، آب و برق و گاز دچار مشکل است. کشوری که این همه منابع انرژی دارد آیا وضعیت را به جایی بکشاند که تابستان برق و زمستان گاز نداشته باشد و کارخانه‌های زیادی تعطیل کند؟

مشروح گفت و گو با غلامحسین کرباسچی در پی می آید:

به نظر حضرتعالی اولویت اول دکتر پزشکیان در عرصه اجرا چیست؟

رئیس جمهور که فردا برنامه‌ی تنفیذ و تحلیف انجام می‌دهد، درباره حرف‌هایی که در رأی گرفتن از مردم زد، باید با مراجعه به کارشناسان و گروه‌های کارشناسی در رشته‌های مختلف، چالش‌های کشور را شناسایی کرده و راه‌حل‌ها را پیدا کند. اینکه هر کدام از ما حرفی بزنیم، حرف‌های تک نفره شاید خیلی مفید نباشد.

به نظر حضرتعالی رئیس جمهور منتخب به آنچه که گفته، با این فضا و مشکلاتی که وجود دارد عملی می‌شود؟

به این سادگی نه، اما باید تلاش کند. ایشان برای اینکه بخواهد به وعده‌های خود عمل کند، شرایط خوبی در کشور وجود ندارد. از همان آغاز رأی آوردن، اشکالات و گرفتاری‌هایی در کشور وجود دارد، باید دعا کنیم و اگر کمکی از دست کسی برمی‌آید دریغ نکند. دکتر پزشکیان از ابتدای انقلاب تاکنون، از نیروهای صادق و خدمتگزار بوده است. الان هم مردم به ایشان اعتماد کردند.

چالش‌های پیش‌روی دکتر پزشکیان در تحقق وعده‌هایش چیست؟

ایشان در همه زمینه‌ها چالش دارد و این‌گونه نیست که بدون چالش باشد. الان در انتخاب نیروها، کلی مشکل دارد. در بین تمام افراد حتی آن‌هایی که علیه دکتر پزشکیان فعالیت کردند، توقع ایجاد شده تا در کابینه ایشان حضور داشته باشند؛ کسانی که بیشترین فعالیت تخریبی را علیه ایشان کردند، به زبان درآمده‌اند.

این معلول سوءتفاهمی است که وقتی دکتر پزشکیان گفتند که از همه نیروها استفاده می‌کنیم، آن‌ها هم فکر کردند کسانی که مخالف خط و مشی و روش‌های ایشان هستند می‌توانند نقشی داشته باشند. در حالی که کسانی که آقای پزشکیان را قبول ندارند و راه و روش ایشان را نمی‌پذیرند، معنا ندارد از آن‌ها استفاده شود و نمی‌توانند نقش سازنده‌ای در کنار ایشان بازی کنند. از این طرف، همه‌ی نیروهایی که کمک کردند، متوقع هستند در حالی که نباید توقع داشته باشند، که چون در انتخابات فعالیتی کرده یا در ستادی بوده‌اند، فوراً در هر شرایطی به ایشان سمتی بدهند.

همچنین برخی به محض اینکه احیاناً توجهی به او نشد، زمینه انتقاد و احیاناً مخالفت در آن‌ها ایجاد می‌شود. این‌ها چالش‌های اولیه دکتر پزشکیان است. بعد که ایشان بخواهد در هر زمینه‌ای کار کند، مدعیان مختلف در بحث‌های گوناگون در کشور حضور دارند.

لذا کار دشوار است. ما امیدواریم، چون توکل آقای پزشکیان بر خداست و انسان صادقی است. امیدواریم خدا کمک کند و مردم همکاری کنند تا ایشان قدمی بردارد تا از مشکلات مردم کاسته شود.

به نظر شما از اساس، طرح این قضیه که دکتر پزشکیان نوعی توقع ایجاد کرد و به تعبیر شما «سوء تفاهم ایجاد شد»، درست بود یا نه؟ چون در دوران احمدی‌نژاد، شبانه و با فکس حتی مدیران جزء ادارات را جا به جا می‌کردند، بدون اینکه تودیع و معارفه‌ای انجام شود. یا در دولت آقای رئیسی درباره استفاده از نیروهای غیرخودشان صحبتی به میان نیامد.

بالاخره این سلیقه‌ای بوده که آقای پزشکیان و همکاران نزدیک ایشان به کار گرفتند که می‌تواند روش مفیدی باشد. یعنی شناسایی نیروهای کارآمد و متخصص، مقدمه‌ای است برای اینکه از آن‌ها استفاده شود. اما همه در حد وزیر نیستند. خیلی از افراد در شرکت یا جایی بودند، شاید توقع دارند که در فلان زمینه، همه این‌ها وزیر شوند، در حالی که اعضای هیئت دولت محدود است. چند هزار نفر ثبت‌نام می‌کنند، اما یک نفر برای وزارت ارشاد لازم است. اگر هشتاد نفر ثبت‌نام کنند و بخواهند وزیر شوند، معلوم است یک نفر وزیر می‌شود و بقیه علی‌القاعده اگر در کار خود دقت نکنند، دلخوری ایجاد می‌شود. بنابراین شناسایی نیروها در این اقدام، حتماً کار مفیدی است اما هیئت راهبری باید به چند نکته توجه کند.

نیروهایی که شناسایی شدند، البته اگر اگر نیروهای سالم باشند باید به کار گرفته سوند. متأسفانه بعضی از نیروها با توصیه‌ها و این طرف و آن طرف زدن‌ها کار خود را به پیش می‌برند. حتی شنیدم برخی به دلیل هزینه‌هایی که کردند یا پیشنهاد کردند، متوقعِ گرفتن سمت‌های بالا هستند. آقای پزشکیان با تجربه‌ و تخصصی که در زمینه‌های مدیریتی دارد، افرادی که این گونه و با اصرار و توصیه آمدند، را باید کنار بگذارد. چون در شرایط فعلی که سمت‌های اجرایی، منافعی برای کسی که ندارد؛ مگر اینکه بخواهد سوءاستفاده کند. انسان باور نمی‌کند افرادی که تا پریروز در جایی بودند، یک دفعه این قدر احساس مسئولیتِ خدمت به آن‌ها دست داده باشد.

آقای پزشکیان در دوران تبلیغات، تعبیر بسیار خوبی داشتند که باید برویم به آدم‌های متخصص تمنا و خواهش کنیم که اگر واقعاً کاری از آن‌ها برمی‌آید، مسئولیت قبول کنند. اما این‌ها که با اصرار و تماس تلفنی با تک تک اعضای کمیته‌ها و شورای راهبری، با تحت فشار قرار دادن خود آقای پزشکیان، با تهدید کردن به این‌که اگر فلان جور نشود در مجلس فلان کار می‌کنیم و جلو رأی اعتماد را می‌گیریم، معلوم است که احساس وظیفه به اینجا که نمی‌کشد و مسائلی غیر از احساس وظیفه در آن‌ها مطرح است.

همین که کسی برای سمتی اصرار کند، دلیل بر عدم صلاحیت اوست. الان مسئولیت‌ها کارهای سختی است؛ به خصوص در وزارتخانه‌ها که به تعبیر یک بنده خدایی، وزر و وبال زیادی بر گردن وزیر است. آن هم در شرایط نامساعد فعلی که نه پول در مملکت وجود دارد، نه شرایط اداری خوبی داریم، نه نیروهای دلسوز خوبی مثل گذشته وجود دارند، و نه امکانات خارجی برای ما فراهم است.

لذا اگر کسی با اصرار بیاید و پست وزارت را اشغال کند، معلوم است که بحثی غیر از بحث خدمت و دلسوزی برای او مطرح است. هر کس اصرار دارد برای اینکه سمتی بگیرد، شورای راهبری، کمیته‌ها و خود آقای پزشکیان، او را طرد کنند. امروزه افرادی که به درد بخور باشند، از مسئولیت فرار می‌کنند. این‌که کسی با اصرار مسئول شود یا التماس کند که فدوی را فراموش نکنید، یا نماینده‌ای بگوید اگر فلانی انتخاب نشود، می‌روم در مجلس فلان کار را می‌کنم یا توئیت بزنند، معلوم است که جریان غیرسالمی از این فرصت سوءاستفاده می‌کند.

البته اصل کار شناسایی نیروهای متخصص می‌تواند کار بسیار مفیدی باشد. من با برخی از دوستان صحبت کردم و گفتم که شما به شناسایی یک نفر به عنوان وزیر اکتفا نکنید، بلکه نیروهای سالم و به درد بخور در هر رشته‌ای را می‌توانید شناسایی کنید تا منبع و آرشیوی از نیروهای به درد بخور در هر رشته‌‌ای وجود داشته باشد و به وزیری که بعداً انتخاب می‌شود معرفی شود، تا بتواند در مدیریت‌ها و معاونت‌های مختلف به عنوان آدم‌های دلسوز استفاده کند. چون واقعیت این است که در دولت گذشته حتی در قبل هم این‌گونه بوده، که بسیاری از وزارتخانه‌ها را شخم زدند و به نیروهای غیرمتخصص و ناوارد تحت عنوان مکتبی و انقلابی، سمت‌هایی در مدیریت‌ها دادند که هیچ کاری از آنان ساخته نیست لذا وضعیت کشور به این شرایطی که می‌بینیم رسیده است.

این نیروها اگر به درد بخور باشند، لازم نیست همه وزیر شوند؛ یکی می‌تواند معاون باشد، یکی می‌تواند مدیرکل باشد و یکی در پست‌های حساس کارشناسی باشد. بالاخره، سیستم دولتی احتیاج زیادی به نیروهای متخصص و سالم دارد. لذا شورای راهبری و کمیته‌ها، می‌توانند در شناسایی نیروهای متخصص برای دستگاه‌ها مفید باشند؛ اما کسانی که اصرار دارند پست بگیرند را باید فیلتر کنند و تمام کسانی که بر گرفتن سمت و پست اصرار دارند، دلیل بر عدم صلاحیت آنان است. چون معلوم است که منافعی غیر از منافع کاری و خدمت کردن برای آنان مطرح است. کسی که پول پیشنهاد می‌کند، تهدید می‌کند و توئیت می‌زند که اگر این گونه نباشد من می‌روم و در مجلس فلان کار را می‌کنم، معلوم است که جریان غیرسالمی است؛ یارو یا رفیق است یا از قومیت آنان است! لذا این‌ها نشانه‌ی عدم صلاحیت این افراد است. کسی که وارد می‌شود و می‌گوید: فدوی را فراموش نکنید! این حرف چیست؟ مملکت یک مشت مدیر دلسوز می‌خواهد که شبانه‌روز باید بدوند و جان بکنند و به صورت خستگی‌ناپذیر کار کنند تا تغییر جزئی در کشور ایجاد شود.

حال، اگر کسی با اصرار به تک تک اعضای کمیته و آدم‌های بیرون زنگ بزند که آقا شما بگو! معلوم است که متأسفانه جریان فاسدی در مجموعه‌ی این نیروها وجود دارد و شورای راهبردی و کمیته‌ها باید دقت کنند. البته تا جایی که خبر دارم عموم آن‌ها دقت کرده‌اند. خود این اصرارها نشانه‌ی عدم صلاحیت افراد است. قطعاً آقای پزشکیان که می‌خواهد وزرا را انتخاب کند، بیشتر از این‌ها توجه دارد.

چالش اولیه ایشان این است که بتواند نیروهای به درد بخوری را به کار بگیرد؛ نیروهایی که تجربه دارند. اگر جوان هستند تخصص داشته باشند؛ خانم، آقا، جوان و سالخورده که باتجربه بوده و مجموعه‌ای در کنار هم باشند تا بتوانند مسائل کشور را شناسایی کنند و قدمی بردارند. الان نگاه کنید از قدم اول، آب و برق و گاز دچار مشکل است. کشوری که این همه منابع انرژی دارد آیا وضعیت را به جایی بکشاند که تابستان برق و زمستان گاز نداشته باشد و کارخانه‌های زیادی تعطیل کند؟

من اخیراً آماری خواندم که در قطعی برق این چند روز، بیش از ۵۰ میلیارد دلار به اقتصاد و درآمد ملی کشور ضرر وارد شده است. این‌ها همه بحران‌های عظیمی است؛ مسئله آب، محیط زیست و … کسانی که می‌خواهند با این بحران‌ها بجنگند که نمی‌شود سر و دست بشکنند. در باورمان نیست که این قدر آدم‌های مسئولیت‌شناس و دلسوز و جان فدا در کشور پیدا شدند که ما خبر نداشتیم! بنابراین در هر زمینه، بحرانی برای سیستم دولتی و رئیس جمهور وجود دارد که باید حل شود.

با توجه به اینکه بسیاری از نمایندگان مجلس و عموم مردم متقاضی رفع فیلترینگ هستند، دیدگاه شما در این زمینه چیست؟

آقای پزشکیان وعده‌های داده و مردم منتظرند ببینند آدمی که گفته گردنم را پای این حرف‌ها می‌گذارم چه می‌کند؟ به نظر من اولین و راحت‌ترین مسأله ایشان، مسئله رفع فیلترینگ است. معنا ندارد در شرایط معمولی در کسب و کار مردم اختلال وارد شود. زندگی چهار میلیون نفر از مردم، از طریق فضای مجازی تأمین می‌شد اما دچار اختلال شده است. خانمی در ملایر یا نهاوند در باغش گردو می‌چیند و زحمت می‌کشد و می‌خواهد مغز گردو را از طریق فضای مجازی به داخل یا خارج کشور بفروشد. وی به جای واسطه‌ها و دلال‌ها، از طریق فضای مجازی اقدام به فروش می‌کند. یک نفر صنایع دستی دارد، دیگری محصولات کشاورزی دارد و بقیه، خدمات و کالاهای در فضای مجازی عرضه می‌کنند. آمار چهار میلیون نفر وحشتناک است؛ آقایان می‌خواستند سالی یک میلیون شغل تولید کنند اما با یک قدم فیلتر کردن، چهار میلیون شغل را از بین بردند. لذا اولین قدم ایشان برداشتن فیلترینگ است و مردم این توقع را از دکتر پزشکیان دارند چون که گفت: اگر نتوانم، کنار می‌روم.

به نظر من دکتر پزشکیان این توانایی را دارد و نهادهایی که مسئول هستند یک اراده جدی برای حل این مسأله باید داشته باشند چون این مشکلِ عموم مردم است؛ مردم این همه فیلترشکن بخرند که چه شود؟ کدام کشور این گونه اداره می‌شود که ما این گونه کشورمان را اداره می‌کنیم؟ کدام کشور از طریق فضای مجازی با اعصاب مردم بازی می‌کند که ما بازی می‌کنیم؟ من مطمئنم که ایشان حتماً تلاشش را در این زمینه خواهد کرد و امیدواریم دستگاه‌های ذیربط با دکتر پزشکیان همکاری کنند تا ایشان به قولش عمل کند. به قول ایشان، در شرایط بحرانی که برای کشور مسائل خاصی به وجود می‌آید همه جای دنیا این کار انجام می‌شود اما در شرایط عادی چرا مردم را دچار آسیب و مشکل کنیم؟

بله، رفع فیلترینگ قدم اول است. وزیر مربوطه یک کلمه بگوید که من این کار را نمی‌کنم، هر اتفاقی هم خواست بیفتد. قبلاً گفته بودند که وزیری که این کار را نمی‌کرده، برای وی پرونده درست می‌کنند؛ خب نکند آخرش چه می‌شود؟ پس قدم اول رفع فیلترینگ است، البته اقدامات دیگری هم وجود است، اما این مسأله ساده‌ای است؛ مردم گرفتاری و مشکلات اقتصادی دارد اما از طرف دیگر هزینه فیلترشکن هم برای آن‌ها بار شده و مشکلاتی برای کسب و کار زندگی مردم ایجاد کرده است.

درباره بحث افراطیون و کسانی که بحران تولید می‌کنند چه کار کنیم؟ شاهد بودیم که در نماز جمعه تهران به آقای ظریف توهین کردند. باید این تفکر جمع شود یا نه؟

در این زمینه باید آقای رئیس جمهور و مسئولینی که انتخاب می‌شوند، تلاش کنند تا دچار حاشیه‌پردازی‌ها نشوند. شعر معروفی است که «مه فشاند نور و سگ عو عو کند»، کسی که کار، خدمت و تلاشش به گونه‌ای باشد که مردم راضی باشند و مسائل مردم حل شود، نه به حرف‌هایی که در محافل دینی و غیر دینی و فضای مجازی زده می‌شود گوش می‌دهد، و نه به تبلیغات افرادی که از اول معلوم است که منافع و مقاصد سیاسی و مالی آن‌ها با آمدن آقای پزشکیان آسیب خورده است که البته تعداد زیادی هم هستند.

این‌ها حتماً در مسائل مختلف جوسازی می‌کنند. از روز بعد از انتخابات، روزنامه کیهان شروع کرده تا الان؛ وقتی به خود آقای پزشکیان نمی‌توانند حرفی بزنند چون رأی مردم را دارد، شروع می‌کنند به فحاشی علیه کسانی که آقای پزشکیان آن‌ها را به کار گرفته است. لذا قطعاً برای وزرا، مسئولان و مدیران ایشان، جوسازی‌هایی ایجاد خواهند کرد. مهم این است که دولت دچار حاشیه‌سازی هایی که می‌خواهند برای آن انجام دهند، نشود.

اگر دولت با خدمت به مردم، مشکلی از آنان حل کرد، اگر دولت کاری کرد که برقِ صنایع قطع نشد، اگر دولت کاری کرد که مردم به خاطر اینترنت این همه هزینه پرداخت نکنند و کسب و کارشان آسیب نبیند، اگر مردم دیدند کسی در خیابان یقه آنان را نمی‌گیرد و به آن‌ها بی‌احترامی و توهین نمی‌کنند، قدر دولت را خواهند دانست و به حاشیه‌ها توجه نمی‌کنند.

همین قدر که دولت مزاحم مردم نشود و آنان بتوانند به صورت عادی زندگی کنند، کفایت می‌کند؛ چون مردم می‌توانند برای خودشان زندگی کنند.

ما در دستگاه های مختلف، برای مردم مشکلات و گرفتاری درست می‌کنیم. لذا اگر مردم زندگی خوبی داشته باشند، هر کس هر تبلیغاتی کند، تأثیری در زندگی مردم نخواهد داشت. چون مردم می‌بینند که دولت خدمت می‌کند و با مشکلات مبارزه و امور آنان را در مسائل داخلی، خارجی فرهنگی، اقتصادی و … حل و فصل می‌کند. به نظر من، دولت نباید دچار حاشیه‌سازی شود. دولت حاشیه‌ها را رها کند، هر کس هر چه می‌خواهد بگوید، دولت کار خودش را کند و مشکلات را حل کند.

آن بخشی که گفتید آقای پزشکیان گفته که باید از افراد منت بکشیم و دنبال‌شان برویم واقعا این‌گونه است. من هم از منابع موثق شنیدم که یکی از این کمیته‌ها با ۱۵ یا ۱۶ نفر بحث کرده بودند، پرسیدم که فلان فرد در آن جریان رأی آورده یا نه؟ گفتند: «نه ایشان امتیاز نیاورده است.» افرادی هستند که هیچ وقت دنبال مسئولیت نمی‌روند. لذا باید فضا ایجاد شود تا از آنها در بدنه دولت استفاده شود. درست است؟

من درباره اشخاص بحث ندارم. من با یکی از مسئولین کمیته‌ها که کارش تمام شده بود، تلفنی صحبت می‌کردم، گفتم: آدم‌های قوی‌تری بودند، چرا آن‌ها را انتخاب نکردید؟ گفت: «کسی حاضر به قبول مسئولیت نیست.» با کمال ناراحتی و متأسفانه، با توجه به مشکلاتی که در کشور وجود دارد، آدم‌های توانمند حاضر نیستند آبرو و حیثیت خود را ببرند و نتوانند در کشور کاری کنند. بله، این مشکل وجود دارد. اینکه چگونه آقای پزشکیان بتواند افراد توانمند را برای همکاری راضی کند، یا کسانی که توانمند هستند و همکاری می‌کنند، بر آن‌ها نظارت کند تا کاری کنند، از مشکلات ایشان است. امیدواریم مشکلات کشور حل شود. کار سخت است. خدا به ایشان قوت دهد تا کار را پیش ببرد و امیداوریم با آبرویی که دکتر پزشکیان در این شرایط برای حل و فصل مسائل کشور گذاشته، خدا آبرویش را حفظ کند.