میزان قاچاق بنزین چقدر است؟

این روزها باب شده است که همه در مورد مصرف بنزین به ناترازی در حوزه تولید و مصرف آن اشاره می‌کنند. فاصله زیاد تولید تا مصرف را هم به عنوان ناترازی انرژی مورد استفاده قرار می دهند، اما آیا واقعا توان تولید و مصرف بنزین کشور مقداری است که ادعا می شود؟ یا آنکه همه اینها حرفها برای خالی کردن جیب مردم با ارائه دو راهکار همیشگی است؟

آمارها چه می گوید؟

مرتضی عزتی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با خبرآنلاین درباره‌ی شرایط موجود حاکم در بخش انرژی و ناترازی ها توضیح داده است که اولا ظرفیت پالایشگاهی ایران با مصرف 2 میلیون و سیصد هزار بشکه در روز توان تولید بیش از 360 میلیون لیتر بنزین را دارد. اما طبیعی است که نمی توان همه ظرفیت تولید را به بنزین اختصاص داد. در عین حال اگر 60 درصد از ظرفیت تولید را به بنزین اختصاص دهیم باز هم می توان بیش از 200 میلیون لیتر تولید کرد.

براساس اطلاعاتی که وزیر جدید نفت در برنامه خود عنوان کرده، میانگین مصرف بنزین روزانه کشور 120 میلیون لیتر و میانگین تولید ایران 114 میلیون لیتر در ایران است.

براساس اطلاعات موجود نزدیک به 25 میلیون وسیله نقلیه در ایران تردد می کنند. اما به نظر میرسد نزدیک به 30 میلیون کارت سوخت در ایران صادر شده باشد. از این تعداد 20 میلیون کارت سوخت خودرو و 10 میلیون برای موتور سیکلت ها صادر شده است.

برای این کارتهای سوخت، به ترتیب 60 و 30 لیتر به صورت ماهانه بنزین تخصیص داده میشود. بنابراین هر ماه یک میلیارد و دویست میلیون لیتر برای خودرو و 300 میلیون لیتر برای موتور سیکلت بنزین سهمیه ای درنظر گرفته شده است که مجموع آنها یک میلیارد و 500 میلیون لیتر برای هر ماهه خواهد شد. بر  همین مبنا روزانه 50 میلیون لیتر بنزین از طریق سهمیه ای توزیع میشود.

این رقم با 120 میلیون لیتر مصرف روزانه که گفته شده در ایران درحال مصرف است، تفاوت 70 میلیون لیتری در روز دارد. اگر فرض کنیم همه این خودروها و موتورسیکلت ها دوبرابر سهمیه خود بنزین مصرف کنند، باز هم این رقم نهایتا به 100 میلیون لیتر در ماه خواهد رسید. رقمی که با مصرف تقریبی سوخت در پاکستان هم برابری دارد. با این حساب، فاصله 20 میلیون لیتر در ماه بنزینی است که ناترازی ایجاد می کند و این ناترازی حداقل میزان بنزینی است که در حال قاچاق و انتقال به خارج است.

راه حلی که سالهاست به عنوان راه حل ساده رفع ناترازی همه دولت ها از آن استفاده می کنند، افزایش قیمت سوخت است. راه حل دوم هم که بخش واردکنندگان کشور به دنبال آن هستند، واردات خودروست. اما هر دو راه حل مسکن موقت است که ظرف چند سال دوباره بحث ناترازی را به وجود می‌آورد.

از این گذشته طبیعی نیست که فکر کنیم بین 20 تا 30 میلیون لیتر در روز از طریق قاچاق چی های سوخت جنوب کشور به خارج منتقل شود. لذا راه اصلی قاچاق سوخت که به صورت عمده در حال انجام است باید مسدود شود و دولت نباید مشکل خود را با گذاشتن بار بر دوش مردم عادی برطرف کند.