جان باختن امیرمحمد خالقی، دانشجوی ۱۹ ساله دانشگاه تهران در حوالی کوی دانشگاه تهران توسط چند زورگیر در روزهای گذشته، واکنش‌های گسترده‌ای را در میان جامعه دانشگاهی و افکار عمومی به دنبال داشته و بسیاری از حقوقدانان و صاحبنظران بر لزوم توجه به این حادثه تلخ به عنوان یک پدیده مهم تاکید کرده‌اند.
در همین رابطه، کامبیز نوروزی، حقوقدان، ضمن اشاره به ابعاد متفاوتی از این حادثه دردناک، اظهار داشت: ضمن تسلیت جان باختن این جوان عزیز دانشجو به خانواده او، دانشجویان و اهالی دانشگاه در پی این حادثه تلخ، اجازه می‌خواهم که در خصوص این مسئله، این تعبیر را به کار ببرم که کیفیت و کمیت انواع جرائم علیه اشخاص و اموال در ایران، نه آنکه زنگ خطری باشد؛ بلکه باید گفت که آژیر خطر را مدت‌ها و سال‌هاست که در جامعه ایران به صدا درآورده است. اما به شکل عجیبی، کسی به این موضوع بسیار خطرناک ندارد.
ماجرای قتل امیرمحمد خالقی، اولین مورد قتل بر اثر زورگیری در خیابان‌های تهران نیست. در سال جاری، اقلا غیر از قتل این دانشجوی جوان، دو فقره قتل دیگر رسانه‌ای شده است. حال اینکه موارد دیگری هم چه بسا بوده و رسانه‌ای نشده را نمی‌دانیم. قتل مرحوم خالقی به دلیل اینکه دانشجو بود، ارزش خبری بیشتری داشته و انعکاس وسیعی پیدا کرده است.
ما الان با دو سوژه مواجه هستیم. یکی، قتل این جوان بی‌گناه و دیگری، مسئله فراوانی زورگیری در خیابان‌های تهران است. گزارش‌های غیررسمی حاکی از آن است که فقط، موبایل قاپی در تهران تا حدود ۱۸۰ مورد روزانه را در شهر رقم می‌زند که این برای شهری به مانند تهران، یک فاجعه است. در این زورگیری‌ها، بسیاری مجروح می‌شوند و متاسفانه در یک پنهان‌کاری آشکار، هیچ اطلاعات و آماری از آن منتشر نمی‌شود.
زورگیری، یک جرم بسیار خاص است که از لحاظ ساختار جرم‌شناسی با دیگر جرائم متفاوت است. در تمامی جرائم، مجرمان عمل خود را برای اینکه در معرض دستگیری قرار نگیرند به صورت پنهانی انجام می‌دهند. مگر قتل‌های اتفاقی که بر اثر عصبانیت رخ می‌دهد.
اما زورگیری، جرمی است که به صورت آشکارا در ملاء عام اتفاق می‌افتد. نکته دیگر اینکه جرم زورگیری با خشونت رخ داده و مجرم آن با ایجاد ارعاب، کاری می‌کند که قربانی از مقاومت منصرف شده و شاهدان نیز جرات مداخله برای دفاع از قربانی پیدا نکنند. این جرم به لحاظ ساختاری، جزو جرائم خشن تلقی می‌شود که امنیت عمومی جامعه را نیز به شدت در خطر قرار می‌دهد.
برآوردهای آماری، حاکی از رواج جرم زورگیری در جامعه ایران است. جامعه ایران در چه وضعیتی قرار دارد که چنین جرائمی به سهولت در آن رخ می‌دهد. تعدادی از مجرمان دستگیر شده و تحت محاکمه و مجازات قرار می‌‌گیرند و بسیاری از آن‌ها نیز از چنگال قانون می‌گریزند. مسئله جدی و حیاتی این است که این وضعیت جرم‌زایی جامعه ایران را چگونه باید درمان کرد؟ مسئله‌ای که متاسفانه، هیچکس به آن نمی‌پردازد. این موضوع در میان دستگاه‌های رسمی کشور یا پیگیری نمی‌شود و یا در سطوح میانی و پایین به صورت غیرعلمی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
متاسفانه رسانه‌ها به این موضوع توجهی نداشته و دانشگاه‌های حقوقی که باید به صورت علمی از منظر جامعه‌شناسی کیفری و جرم‌شناسی یه این مسئله بپردازند در یک سکوت مستمر زندگی می‌کنند و این وضعیت به مانند یک موریانه جامعه ایران را می‌پوساند. وظیفه قطعی تمام نهادهای ذیربط است که مسئله جرم‌زایی جامعه ایران را در اولویت‌های ممتاز قرار داده و برای آن راهکارهای دقیق علمی و حرفه‌ای پیدا کنند.
اینکه این مسئله تلخ اخیر قتل دانشجوی جوان با واکنش سریع مقامات رسمی نیز روبرو شده در واقع برای پیشگیری از واکنش‌های دانشجویی و تبعات سیاسی این حادثه است.
در واقع، این واکنش‌ها از موضع پیشگیری عمومی از جرم نبوده و از آن جا که قربانی، دانشجو بوده و از ابتدای انتشار خبر، پیش‌بینی می‌شد که جامعه دانشجویی به آن واکنش اعتراضی داشته باشد، مقامات رسمی کشوری، موضع گرفتند. به عبارت دیگر، مداخله نیروهای لباس شخصی به این اعتراضات، کاملا یک امر سیاسی برای جلوگیری از آن بود.
ثبت دیدگاه