آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که گوشی موبایلتان، مودم وای‌ فای یا حتی دستگاه کنترل تلویزیون چگونه کار می‌کنند؟ دنیای ما پر از امواجی است که هر روز و هر لحظه ما را احاطه کرده‌اند. برخی از این امواج آن‌ قدر آشنا هستند که دیگر به وجودشان فکر هم نمی‌کنیم. در این مقاله قصد داریم نگاهی بیندازیم به تفاوت بین دو دسته مهم از این امواج: امواج رادیویی و امواج الکترومغناطیسی. اگر می‌خواهید بدانید کدام‌ یک نقش پررنگ‌تری در زندگی ما دارند و چه تفاوت‌هایی بینشان وجود دارد، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

امواج الکترومغناطیسی چیست؟

امواج الکترومغناطیسی (EM Waves) نوعی انرژی هستند که از طریق فضا منتشر شده و نیازی به محیط مادی برای حرکت ندارند. نور خورشید، اشعه ایکس، وای‌فای، امواج موبایل و حتی گرمای اجاق‌گاز، همگی نمونه‌هایی از این امواج هستند. این امواج دارای طیفی گسترده‌اند که از امواج با طول‌ موج بسیار بلند (مانند امواج رادیویی) تا امواج با طول‌ موج بسیار کوتاه (مثل اشعه گاما) را شامل می‌شوند. در واقع، هر زمان که با نور، گرما یا ارتباط بی‌سیم سر و کار دارید، با نوعی از امواج الکترومغناطیسی رو به‌ رو هستید.

امواج رادیویی یعنی چه؟

امواج رادیویی یکی از ساده‌ترین و شناخته‌ شده‌ترین انواع امواج الکترومغناطیسی هستند که طول‌ موج بلندی داشته و انرژی‌شان نسبت به بقیه انواع امواج بسیار کمتر است.

زمانیکه رادیو را روشن می‌کنید، وقتی تلفن همراه شما آنتن دارد یا وقتی از بلوتوث و وای‌فای استفاده می‌کنید، در واقع دستگاه شما با استفاده از امواج رادیویی با دیگر دستگاه‌ها ارتباط برقرار می‌کند. در حقیقت، امواج رادیویی فقط بخشی از طیف وسیع امواج الکترومغناطیسی هستند.

در ادامه توضیح کاملی که در سایت timest درباره این تجهیزات آمده را مشاهده میکنید:

طیف الکترومغناطیسی شامل انواع مختلفی از امواج است که بر اساس فرکانس و طول موج دسته‌بندی می‌شوند. این امواج شامل پرتوهای گاما، اشعه ایکس، نور فرابنفش، نور مرئی، اشعه فروسرخ، امواج مایکروویو و امواج رادیویی می‌شوند.

تفاوت اصلی بین امواج رادیویی و الکترومغناطیسی

در نگاه اول ممکن است امواج رادیویی و الکترومغناطیسی کاملاً متفاوت به نظر برسند، اما واقعیت این است که امواج رادیویی فقط بخشی از خانواده بزرگ‌تر امواج الکترومغناطیسی‌اند. هر موج رادیویی، یک نوع موج الکترومغناطیسی است، اما هر موج الکترومغناطیسی الزاماً رادیویی نیست.

امواج رادیویی از نظر فیزیکی، طول‌ موج بسیار بلندی داشته و انرژی‌شان نسبت به بقیه انواع امواج الکترومغناطیسی پایین‌تر است. در مقابل، طیف کامل امواج الکترومغناطیسی شامل امواجی با طول‌ موج کوتاه‌تر و انرژی بسیار بالاتر نیز می‌شود، مانند اشعه مادون قرمز، نور مرئی، اشعه فرابنفش، اشعه ایکس و گاما.

کاربرد این امواج نیز متفاوت است. امواج رادیویی بیشتر در ارتباطات بی‌سیم مانند موبایل، رادیو، وای‌فای و ماهواره استفاده می‌شوند، در حالی که دیگر انواع امواج الکترومغناطیسی کاربردهایی در نورپردازی، تصویربرداری پزشکی، گرمایش، ضدعفونی و بسیاری از حوزه‌های علمی و صنعتی دارند.

بنابراین، تفاوت اصلی در دامنه کاربرد، طول‌ موج و سطح انرژی آن‌هاست. امواج رادیویی ساده‌تر، کم‌خطرتر و برای انتقال اطلاعات در فواصل طولانی مناسب‌اند، اما سایر امواج الکترومغناطیسی بسته به نوعشان، کارکردهای تخصصی‌تری دارند.

کدام امواج بیشتر به کار ما می‌آیند؟

ما هر روز با انواع مختلفی از امواج سر و کار داریم و هر کدام از این امواج کاربردهای مختلفی در زندگی روزمره ما دارند.

•     امواج رادیویی در موبایل، وای‌فای، GPS، بلوتوث، تلویزیون و رادیو استفاده می‌شوند. این امواج نقش کلیدی در زندگی دیجیتال و ارتباطات بی‌سیم دارند.
•     امواج مادون قرمز در کنترل تلویزیون، دوربین‌های حرارتی و سیستم‌های گرمایشی کاربرد دارند.
•     نور مرئی که با چشم می‌بینیم، خود نوعی موج الکترومغناطیسی است که کاربردهای مختلفی در صنایع گوناگون دارد.
•     اشعه فرابنفش و اشعه X نیز در پزشکی، ضدعفونی کردن یا تصویربرداری کاربرد دارند.

به طور کلی می‌توان گفت همه انواع امواج الکترومغناطیسی در زندگی ما تأثیر دارند، اما امواج رادیویی بیشتر از بقیه در دستگاه‌های روزمره ما حضور دارند. شناخت این امواج کمک می‌کند درک بهتری از ابزارهایی که هر روز استفاده می‌کنیم داشته باشیم و از تأثیر آن‌ها بر زندگی‌مان آگاه‌تر باشیم.