منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان در اغما | سرمایه گذاران ورود نمی کنند

 منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان که از سال ۸۹ مصوبه لازم برای فعالیت را دارد هنوز بدون سازمان متولی باقی مانده و عملا هیچ فعالیت اقتصادی در آن صورت نمی گیرد و بیم آن می رود که تا سه سال آینده در صورت بی توجهی به آن و عدم سرمایه گذاری، مصوبه لازم در این خصوص از آن سلب شود.

لاهیجان یکی از گردشگرپذیرترین شهرهای گیلان است که توجه به زندگی مدرن و لوکس شهری در آن به همراه فعالیت هتل های متعدد و همینطور ظرفیت میهمان پذیری این شهر باعث شده تا جاذبه های لاهیجان برای سرمایه گذاران حتی نسبت به برخی شهرهای دیگر استان گیلان از جمله رشت بیشتر باشد.

منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان؛ خالی از سرمایه گذار

 لاهیجان بین دو بندر چمخاله و انزلی قرار دارد و در عین حال یکی از مهمترین شهرهای نزدیک به استان همجوار یعنی مازندران است. نزدیکی به فرودگاه رشت و رامسر نیز از دیگر مزیت های شهر لاهیجان بوده که ارزش سرمایه گذاری در آن را بالا می برد اما با اینهمه، منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان که در کنار این شهر قرار گرفته، همچنان خالی از حضور سرمایه گذاران باقی مانده است.

منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان همچنان خالی از حضور سرمایه گذاران است هدف از تشکیل و تعریف مناطق ویژه اقتصادی، جذب سرمایه گذاری با برخورداری از معافیت هایی است که بتواند رونق اقتصادی را برای منطقه به ارمغان آورد. به عبارت دیگر، سرمایه گذاران با حضور در منطقه ویژه اقتصادی، نه تنها با کاهش هزینه ها در تولید مواجه می شوند بلکه می توانند با بهره مندی از معافیت های موجود، از منطقه ویژه به خصوص مناطق ویژه اقتصادی که در جوار دریا قرار دارند به عنوان سکوی صادراتی نیز استفاده کنند. همان ویژگی که در منطقه ویژه لاهیجان نیز موجود است.

در حال حاضر، ۱۷ منطقه ویژه اقتصادی در سطح کشور فعالیت می کنند که در کنار این مناطق، ۴۸ منطقه ویژه اقتصادی دیگر نیز دارای مجوزهای لازم هستند اما هنوز اجرایی نشده اند. با اینکه طی سال های اخیر، دو منطقه ویژه اقتصادی آستارا و لاهیجان –اگرچه بدون تامین زیرساخت های لازم- توانسته اند مجوزهای لازم را برای فعالیت کسب کنند، اما از این میان منطقه ویژه لاهیجان در اغما به سر برده و حتی هنوز بر سر میزان وسعت این منطقه که از سواحل دریا برخوردار است، بین برخی دستگاه های دولتی کش و قوس هایی وجود دارد

منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان و ظرفیت تبدیل به مرکز فناوری حاشیه خزر

با این همه با گذشت نزدیک به هشت سال از تصویب منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان، اخیرا پیشنهاداتی مطرح شده که شاید بتوان نسبت به خروج این منطقه از اغمای کنونی، امیدوار شد. پیشنهاد تبدیل منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان به منطقه ای که در آن شرکت های بزرگ فناوری و دانش بنیان فعال شده و با بهره مندی از دانش روز و تولید محصول به صادرات محصولات مبتنی بر دانش و فناوری و خدمات آن اقدام کنند.

این پیشنهاد نخستین بار توسط معاون اقتصادی اداره کل امور اقتصاد و دارائی گیلان مطرح شد.

علیرضا نوروزی در این باره معتقد است که منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان بهترین فضا برای توسعه فعالیت شرکت های دانش بنیان است.

وی می گوید: کمبود عرصه از جمله مشکلات گیلان است در حالی که عرصه ۱۰۰ هکتاری منطقه ویژه تجاری- اقتصادی لاهیجان مصوب بوده و می توان از آن به عنوان عرصه ای برای منطقه ویژه تولید و صادارت محصولات دانش بنیان استفاده کرد.

وی می افزاید: این فضا می تواند گامی برای رشد و فعالیت شرکت های چندملیتی برای حضور در گیلان باشد تا در بازار پررونق خدمات و محصولات دانش بنیان در دنیای امروز، به ویژه در حاشیه دریای خزر جایگاهی قرص و محکم برای ایران بسازیم.

رئیس پارک علم و فناوری گیلان از تلاش برخی کشورهای همسایه برای جلب و جذب شرکت های دانش بنیان گیلانی خبر می دهد که با اعطای امتیازات ویژه مشتاق هستند فناوران گیلانی در آن کشورها به فعالیت بپردازندبا توجه به اینکه متولی عمده فعالیت های شرکت های دانش بنیان در استان، پارک علم و فناوری است، رئیس این پارک با اشاره به اهمیت دانش و فناوری در رونق اقتصادی هر منطقه ای در دنیا اظهار می کند: در بزرگترین شرکت های موفق و قدرتمند دنیا در اقتصاد جهانی، نقش آفرینی دانش و فناوری، اصلی اجتناب ناپذیر در تجارت است و آمارها به خوبی بیانگر این موضوع است که اگر بخواهیم در آینده جایگاهی قابل توجه در اقتصاد داشته باشیم ناچار به حرکت در مسیر بهره مندی از دانش و فناوری هستیم.

مجید متقی طلب می افزاید: بنابراین برای رسیدن به چنین جایگاهی باید فضای کار و فعالیت برای شرکت های دانش بنیان مهیا باشد و سرمایه گذاران را به این حوزه هدایت کنیم. در عین حال باید بدانیم که هم اکنون بسیاری از نخبگان گیلانی در جای جای دنیا در حوزه علم و فناوری مشغول به فعالیت هستند که مطمئنا با فراهم بودن فضای فعالیت برایشان مایل هستند در کشور خود نیز به سرمایه گذاری بپردازند.

علاوه بر این، رئیس پارک علم و فناوری گیلان از تلاش برخی کشورهای همسایه برای جلب و جذب شرکت های دانش بنیان گیلانی خبر می دهد که با اعطای امتیازات ویژه مشتاق هستند فناوران گیلانی در آن کشورها به فعالیت بپردازند.

تلاش کشورهای عربی برای جذب فناوران گیلانی

وی می گوید: هم اکنون از سوی برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس، دعوتنامه های متعددی برای برخی فناوران فعال گیلانی فرستاده می شود که فضای فعالیت را با اعطای تسهیلات و امتیازات ویژه برای آن ها در کشورهای خود فراهم می کنند لذا باید این دعوتنامه ها را هشداری برای استان و کشور دانست و با فراهم آوردن فضای فعالیت در داخل استان نسبت به حفظ و بهره مندی از دانش و فناوری فعالان این حوزه اقدام کرد.

تبدیل منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان به یک منطقه فناوری که در آن حضور شرکت های صاحب نام حوزه دانش و فناوری پررنگ باشد می تواند در بلند مدت، گیلان را به یکی از مراکز صادرات محصولات و خدمات مبتنی بر دانش و فناوری به کشورهای حاشیه خزر تبدیل کنداز نظر متقی طلب تبدیل منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان به یک منطقه فناوری که در آن حضور شرکت های صاحب نام حوزه دانش و فناوری پررنگ باشد می تواند در بلند مدت، گیلان را به یکی از مراکز صادرات محصولات و خدمات مبتنی بر دانش و فناوری به کشورهای حاشیه خزر تبدیل کند. هرچند رسیدن به این مهم از نظر وی، نیازمند رفع موانع مختلف و ایجاد هم افزایی و هماهنگی بین دستگاه ها است.

وی می افزاید: چهار سال پیش پیشنهادی از سوی پارک علم و فناوری گیلان به مسئولان استان داده شد که گیلان را به منطقه فناوری حاشیه دریای خزر تبدیل کنیم اما باید بپذیریم که هماهنگی های لازم برای رسیدن به این مهم چندان در استان وجود ندارد. مضاف بر اینکه هم اکنون آستاراخان روسیه با شتاب بسیار زیادی به سمت این هدف در حال حرکت است.

متقی طلب تصریح می کند: اگر شرکت های دانش بنیان به محصول برسند مطمئنا باید به سطحی از سرمایه گذاری و گردش مالی برسند که قابلیت ادامه فعالیت و حضور در بازار را داشته باشند لذا برای چنین شرکت هایی اتصال به شرکت های سرمایه گذار و تامین منابع مالی از طریق موسسات و بانک ها بسیار حمایت کننده است. بنابراین برای تبدیل منطقه ویژه لاهیجان به منطقه تجاری مبتنی بر فناوری نیاز است که توجه بیشتری به فعالیت های شرکت های دانش بنیان گیلان شود که امروز تعداد زیادی از آن ها از قراردادهای با ارزش ریالی بسیار بالا در حال تولید محصول هستند.

مسیر آزمون و خطای شرکت های دانش بنیان 

از سوی دیگر، از نظر مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری گیلان، منطقه ویژه لاهیجان به این دلیل تاکنون بدون سازمان متولی باقی مانده است که سرمایه گذاران قوی و قابل توجهی برای حضور در آن مراجعه نکرده اند.

آرش فرزام صفت در این باره می گوید: تبدیل منطقه ویژه لاهیجان که تاکنون بدون سازمان متولی باقی مانده به یک منطقه دانش و فناوری پیشنهاد قابل توجهی است هرچند باید از نظر کارشناسی مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.

وی می افزاید: استانداری بر توسعه فناوری و افزایش شرکت های فناور تاکید ویژه دارد حال اگر در قالب سرمایه گذاری، این شرکت ها بتوانند در منطقه ویژه اقتصادی فعالیت کنند مطمئنا امری مطلوب است اما آنچه که ترجیح استانداری گیلان است اینکه منطقه ویژه لاهیجان یک منطقه چندوجهی باشد که یکی از وجوه فعالیت آن می تواند فعالیت های فناوری بوده و در کنار آن حتما باید فعالیت های بندری، تجاری، صنعتی به ویژه صنایع تبدیلی و کشاورزی را داشته باشیم زیرا ظرفیت منطقه ویژه لاهیجان برای چنین فعالیت هایی بسیار قابل توجه است.

از نظر فرزام صفت، شرکت های فناور و دانش بنیان هنوز قدم های اول را در سطح گیلان و حتی کشور برمی دارند و در حال طی کردن مسیری هستند که از آزمون و خطا می گذرد. بنابراین درباره اینکه فعالیت این شرکت ها در مناطق ویژه اقتصادی تا چه میزان می تواند موفق باشد باید مطالعات بیشتری کرد و سپس از مجموعه دولت انتظار حمایت و اعتماد داشت.

تبدیل منطقه ویژه لاهیجان که تاکنون بدون سازمان متولی باقی مانده به یک منطقه دانش و فناوری پیشنهاد قابل توجهی است هرچند باید از نظر کارشناسی مورد بررسی بیشتری قرار گیردمدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری گیلان تاکید می کند: در نهایت، تبدیل منطقه ویژه لاهیجان به مرکز دانش و فناوری منطقه با حضور شرکت های دانش بنیان باید مورد مطالعه بیشتری قرار گیرد.

در برنامه چشم انداز ۱۴۰۴ و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی تاکید شده است که باید شرکت های دانش بنیان، محور اقتصاد باشند. از سوی دیگر، ارزش صادرات با فناوری بالا در ایران در فاصله سال های ۹۰ تا ۹۵ بنا بر آمار، ۵۲۰ میلیون دلار بوده است در حالیکه آمارها نشان می دهد متوسط ارزش صادراتی سالیانه دنیا از این محل در فاصله سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ میلادی، دو هزار میلیارد دلار است.

با مقایسه این اعداد مشخص می شود که عملا نقش اقتصاد مبتنی بر دانش و فناوری ایران در سطح تجارت جهانی هم اکنون بسیار ناچیز است و برای رسیدن به تحقق چشم انداز ۱۴۰۴ باید گامی بزرگ در این مسیر برداشت.

با اینهمه منطقه ویژه اقتصادی لاهیجان همچنان بدون متولی باقی مانده است. اگرچه دو منطقه ویژه اقتصادی دیگر در چمخاله لنگرود و همینطور جوکندان تالش نیز جزو پیشنهادات گیلان برای قرار گرفتن در فهرست مناطق ویژه اقتصادی هستند لذا به نظر می رسد در صورتی که گیلان بخواهد با استفاده از ظرفیت های موجود از جمعیت بالای تحصیلکردگان، فناوران و نخبگان خود بهره برده و در کنار برخورداری از ویژگی های استثنایی خود در همجواری با کشورهای حاشیه خزر به رونق اقتصادی برسد، می تواند تمرکز بر روی حوزه دانش و فناوری را پیشنهادی دوراندیشانه و مفید به فایده بداند.

هم اکنون در گیلان، ۲۷۰ شرکت دانش بنیان فعالیت می کنند که محصولات تعدادی از ان ها به کشورهای دیگر صادر می شود. شاید باید حرکتی نو در توجه به شرکت های دانش بنیان در حد و اندازه یک منطقه ویژه اقتصادی را در گیلان آغاز کرد همانطور که تاریخ گیلان نشان می دهد رفتن در مسیر های تازه و جدید از سوی گیلانیان همواره با موفقیت همراه بوده است.

خبرگزاری مهر