هر ساله شاهد وقوع رویدادهای تلخی در حوزه محیط‌زیست گیلان هستیم که نشان‌دهنده برخی سیاست‌های نادرست است.
با مردم : حفاظت از محیط‌زیست به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار در تمام دنیا شناخته می‌شود. با این‌که در ایران این موضوع سال‌هاست دغدغه بسیاری از مسئولان، مردم و برخی از تشکل‌های مردم‌نهاد قرار گرفته است، اما هر‌ساله شاهد وقوع رویدادهای تلخی در این حوزه هستیم که نشان‌دهنده برخی سیاست‌های نادرست است. در گیلان که سرشار از منابع طبیعی است، این رویدادهای تلخ هر سال تکرار می‌شود. برخی از رویدادهای محیط‌زیستی سال‌جاری در گیلان را مرور می‌کنید.
قطع درختان و دردهای توسعه
قطع درختان در خیابان امام خمینی (ره) رشت برای اجرای پروژه خط ویژه اتوبوس‌های تندرو از نخستین اتفاقات محیط‌زیستی گیلان در سال‌جاری بود. اگرچه مخالفت دوستداران و انجمن‌های مردم‌نهاد مدافع محیط‌زیست مانع از این اقدام نشد، اما می‌توان این اقدام را یکی از قابل توجه‌ترین رویدادهای محیط‌زیستی سال جاری دانست که سبب واکنش‌های بسیاری در بین شهروندان شد. اجرای پروژه بی. آر. تی در رشت به طول ۳ کیلومتر باعث قطع شدن حدود ۴۰ درخت بود. شهردار رشت با وجود مخالفت‌های برخی از اعضای شورا و همینطور دوستداران محیط‌زیست، اجرای پروژه خط ویژه اتوبوس‌های تندرو را برای ساماندهی ترافیک رشت ضروری اعلام کرد و به شهروندان و مدافعان محیط‌زیست اطمینان خاطر داد که تمامی مسیر دوباره درختکاری می‌شود.
اصرار برای ساخت سد شفارود
اصرار وزارت نیرو برای ساخت سد شفارود و انکار سازمان محیط‌زیست از دیگر اتفاقات امسال بود. ساخت این سد به دلیل آسیب‌های محیط‌زیستی و قطع هزاران درخت مدت‌ها بین وزارت نیرو، سازمان محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها و حتی استانداری گیلان به چالشی جدی تبدیل شد. بالاخره با تغییراتی در ارتفاع تاج سد، ساخت آن ادامه پیدا کرده است. در جریان ساخت این سد «محمد درویش» مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط‌زیست از ناتوانی‌های سازمان فوق در جلوگیری از اجرای این پروژه خبر داد و گفت: «سازمان محیط‌زیست برای اعطای مجوز ساخت سد شفارود همچون چند سد دیگر تحت فشار بود. در نهایت با پذیرش کاهش ارتفاع تاج سد، ناگزیر به ساخت این سد رضایت داد.»
آتش سوزی‌های ناتمام
آتش‌سوزی‌های پی در پی در جنگل‌های گیلان همچون چند سال اخیر، باز هم اتفاق افتاد. در سال ۹۴ علاوه بر تابستان گرم، به دلیل بروز بادهای گرم در پاییز و زمستان هم آتش‌سوزی‌هایی در جنگل های استان به ویژه در محدوده سیاهکل و شفت رخ داد. بنا بر اعلام مدیرکل منابع طبیعی استان، در مجموع ۳۰۵ هکتار از جنگل‌های گیلان در سال‌جاری دچار آتش‌سوزی شد. به گفته «داوود زارع» با وجود آتش‌سوزی‌های امسال، این اتفاق ناگوار نسبت به سال گذشته ۲۶ درصد کاهش داشته است. با این وجود آتش‌سوزی در نیزارهای تالاب انزلی خبر تلخ دیگری برای حوزه محیط‌زیست استان بود؛ حادثه‌ای که علاوه بر تابستان، در زمستان امسال نیز رخ داد. اگرچه برخی احتمالات و بررسی‌ها از عمدی بودن این آتش سوزی‌ها در تالاب حکایت دارد، اما در نهایت از ابتدای امسال در ۴ آتش سوزی جداگانه، بیش از ۱۰۷هکتار از نیزارهای حاشیه تالاب بین‌المللی انزلی از بین رفت و محیط زیبای تالاب انزلی که مامن پرندگان مهاجر بود به فضایی سوخته و عاری از زندگی تبدیل شد.
سنبل آبی؛ زیبای قاتل
علاوه بر آتش سوزی، یکی دیگر از آسیب‌هایی که در سال جدید به زیست‌بوم تالاب انزلی وارد شد ، وجود گیاه سنبل آبی بود. این گیاه که بومی آمریکای جنوبی است، تالاب عینک و بخشی از تالاب انزلی را دربرگرفت و متاسفانه گسترش آن به حدی بود که نگرانی‌های کار‌شناسان و دوستداران محیط‌زیست را موجب شد و برای مقابله با آن کمیته‌ای در سازمان محیط‌زیست استان تشکیل شده است. سنبل آبی با گل‌های فریبنده و زیبای خود نه تنها زیست آبزیان و تالاب‌ها را از بین می‌برد بلکه به دلیل سرعت بالای رویش، در هر محیط آبی امکان رشد دارد. بنابر این کار‌شناسان معتقدند ممکن است این گیاه در هر آبگیر یا محیط آبی دیگری علاوه بر تالاب‌های عینک و انزلی، در حال رویش باشد.
اگرچه برای مقابله با کنترل رشد این گیاه، کمیته‌ای تشکیل و بودجه‌ای برای نابودی آن در تالاب‌های استان در نظر گرفته شده است، اما کار‌شناسان محیط‌زیست بر این عقیده‌اند که نابودی و پاکسازی کامل تالاب‌ها از این گیاه به ۱۵ سال زمان نیاز دارد؛ البته امسال با فعالیت تعدادی از تشکل‌های مردم نهاد، تالاب انزلی در چند نوبت به شکل دستی پاکسازی شد.
حیران و یک دنیا حیرانی
پیگیری زمین‌خواری‌ها در گردنه حیران یکی از مهم‌ترین اتفاقات ملی بود. ساخت و سازهای گسترده در محدوده حیران، حتی به صحن علنی مجلس و بحث و جدل‌های لفظی نمایندگان آستارا و اردبیل منجر شد. این موضوع تا هفته‌ها از سوی رسانه‌های مختلف پیگیری شد. تخلف‌ها در منطقه حیران به دلیل حساسیت‌هایی که بین مردم ایجاد کرد، از سوی دولت مورد توجه قرار گرفت و کمیته‌ای ملی برای برخورد با خاطیان تشکیل شد. بر اساس رای این کمیته، بسیاری از سازه‌ها تخریب و بخشی از زمین‌ها آزاد شد. پرونده تخلف‌ها و تغییر کاربری در حیران هنوز از سوی دادگستری در جریان است.
تعیین تکلیف زباله‌های لندفیل سراوان
از معضلاتی که تقریبا هر ساله در گیلان مطرح و به آن اشاره می‌شود، دفن زباله در لندفیل سراوان و رودخانه‌های آلوده استان به‌ویژه رشت است. زرجوب و گوهررود، باید به عنوان شریان‌های حیات رشت شناخته شوند اما سال‌هاست که آلودگی و تعفن را در شهر جاری می‌کنند. رسیدگی به وضعیت این دو رودخانه سال‌هاست که به بحث و جدل مسئولان و مدیران دولتی بدل شده است. با اینهمه در ابتدای سال جاری با سفر ریاست‌جمهوری به گیلان، ۵۰میلیارد تومان برای ساماندهی وضعیت این رودخانه‌ها تصویب شد و به تازگی بخشی از این اعتبارات تخصیص یافته است. اگرچه واگذاری این مبلغ به سازمان آب منطقه‌ای، اعتراض‌هایی را به همراه داشت. شهرداری رشت خود را مسئول ساماندهی این دو رودخانه می‌داند و نسبت به این رفتار معترض بود. پس از این اعتراض‌ها مقرر شد که هر یک از دستگاه‌های مرتبط، سهمی از این مبلغ را برای ساماندهی زرجوب و گوهررود در اختیار بگیرند. در این راستا شهرداری رشت به تازگی برای جلوگیری از ورود شیرابه‌های لندفیل سراوان (بمب عفونی بزرگ)، به ساماندهی و بهسازی لندفیل می‌پردازد، اگرچه هنوز گام‌های نهایی برای آغاز احداث تصفیه‌خانه شیرابه‌های لندفیل سراوان برداشته نشده است و مشکلات همچنان ادامه دارد.
همشهری؛ مائده اسفندمز/
ثبت دیدگاه