چهل منبر، جلوه ای با شکوه از آیین های سوگواری محرم در لاهیجان + تصاویر

با غروب آفتاب در عصر تاسوعا ، آنگاه که هوا به تاریکی می گراید در کوچه و پس کوچه های تنگ و قدیمی شهر لاهیجان هیاهو و غوغایی بر پا می شود ، شوق و علاقه وصف ناپذیری برای برگزاری خودجوش آیین چهل منبر بویژه بین جوانان پدید می آید.
در ساعاتی از شب عاشورا در لاهیجان هنگامه ای برپاست ، شهر مملو از جمعیت می شود ، این همه جمعیت هیچگاه در خیابان های لاهیجان دیده نشده است، همه از ریز و درشت و کودک و بزرگ از خانه بیرون می زنند و از شهرهای اطراف و روستاها برای اجرای آیین کهن چهل منبر به لاهیجان می آیند .
این همه جوان تاکنون کجا بوده اند؟ که خیابان را پر می کنند و رفت و آمد را بند می آورند! انگار کسی در خانه نمی ماند، خیابان ها و کوچه ها لبریز می شوند و این، رسمی دینی با آیینی دیرین است.
مراسم چهل منبر در سکوت و آرامش شهر جریان می یابد، کوچه های قدیمی کشش این همه جمعیت را ندارد ، رفت و آمد خودروها در بیشتر خیابان ها بند می آید؛ جمعیت بصورت خانوادگی بیرون می آیند و به کوچه ها می زنند و هیچ جوانی در خانه نمی ماند؛ در این غروب ماتم همه برای اجرای آیین کهن آماده می شوند.
خرید و فروش انواع شمع ها بخصوص شمع های پارچه ای رشته ای که در خود شهر لاهیجان بافته می شوند، برای اجرای مراسم چهل منبر بر رونق کسب و کار می افزاید؛ در شب عاشورا همه حاجتمند می شوند و برای برآورده کردن آرزوی خود نیت و نذر می کنند و نذر کنندگان کوچه های قدیمی شهر را در می نوردند و به خانه ها که می رسند، تمامی دروازه ها بر رویشان گشوده است.
هر کدام باید به چهل دروازه بروند تا در هر خانه شمعی بیافروزند و خرمایی را در سینی بگذارند و با نیت ، اندکی برنجی خام که صاحب خانه گذاشته را بردارند و با برنج های منزل خود در آمیزند زیرا معتقدند که بر خیر و برکت آنها افزوده می شود.
گاهی نیز اجازه داده می شود که بر حصار خانه، شمع روشن کنند که روشنایی ده ها شمع بر روی دیوار خانه ها ، به کوچه روشنایی می بخشند.
یک شهروند لاهیجانی مانند صدها خانواده دیگر که در کوچه قدیمی محله گابنه این شهر، دروازه منزلش را برای اجرای مراسم چهل منبر به روی همه گشوده و به اتفاق اعضای خانواده اش برای پذیرایی از رهگذران شمع بدست ایستاده ، می گوید: این مراسم سنتی سینه به سینه ادامه داشته و امروز به ما رسیده و برای ما لاهیجانی ها یادآور خاطرات زمان کودکی و نوستالوژیک است .
رمضان روان بد می افزاید : افراد از جمله کسانی که مریض دارند، نذر می کنند و به نیت آن یک شمع روشن می کنند و گاهی برخی برای هفت سال نیت می کنند که این کار را هر سال تا هفت سال ادامه دهند.
وی معتقد است این آیین با آرامش خاصی برگزار می شود و هر سال نیز بر تعداد علاقه مندان آن افزوده می شود.
چهل منبر آیینی کهن محسوب می شود که در بقیه شهرهای گیلان رواج ندارد. چهل منبر با شمع های روشنی بخش در کوچه های قدیمی لاهیجان ، خاطرات کودکی را برای شهروندان تداعی می کند و به دل نیازمندان روشنایی می بخشد.
این آیین در شهر تاریخی لاهیجان ظرفیت بسیار بالایی برای توسعه گردشگری مذهبی محسوب می شود زیرا علاوه بر کسانی که برای ادای نذر در کوچه ها و خیابان ها هستند ، بسیاری نیز برای تماشا می آیند.
این آیین معنوی می تواند مانند بسیاری از سنت های ایرانی و اسلامی، تحکیم کننده دوستی ها و صمیمت ها در خانواده ها باشد.

تصاویر: آرتین انصاری