به گزارش «بامردم» به نقل از ایسنا؛ میثم نواییان با اشاره به آداب و رسوم ویژه شب چله در نزد مردم ایران و گیلان، اظهار کرد: با توجه به آداب و رسوم منطقه گیلان از شب یلدا به عنوان شب چله یاد می شود که براساس عدد مقدس چهل است.
وی با بیان اینکه چله بزرگ از شب چله تا ۱۰ بهمن و چله کوچک بیست روز پایانی بهمن تا اول اسفند است، تصریح کرد: گاهشماری در فرهنگ و آداب و رسوم و جشن های ما نقش مهمی دارد و براساس انقلابین و اعتدالین است،یعنی عید نوروز و ماه مهر را اعتدالین و جشن تیرگاه و شب چله را انقلابین می نامیم.
مسئول موزه رشت، شب یلدا را به منزله ورود تولد خورشید دانست و تصریح کرد: شب چله شب زایش ایزد میترا بوده و روزها کم کم بلند و شب ها کوتاه می شود و مردم در شب یلدا این زایش را جشن می گیرند.
نواییان، با بیان اینکه جشن در فرهنگ ایران باستان از ریشه یزش اوستایی به معنی ستایش ایزد است، گفت: پشت جشن های ما فلسفه و حکمت وجود دارد و فقط شادی و شادمانی نیست و تکرار یک کهن الگوی آسمانی محسوب می شود.
وی قرمز را رنگ غالب یلدا دانست و اضافه کرد: قرمزی هندوانه و انار و لبو نشات گرفته از گرما و آتش خورشید است و پیشینیان هوشمند ما با انتخاب رنگ قرمز یک هارمونی با طبیعت پیرامون خود ایجاد کردند و آتش آسمانی را به خانه های خود آوردند.
این باستان شناس، با بیان اینکه ایرانیان با رنگ قرمز خودشان را در مقابل سرمای اهریمنی زمستان تقویت می کردند، متذکر شد: کلیت شب چله در همه مناطق ایران یکسان است، اما خرده فرهنگ های متفاوت داریم. در شب چله گیلانیان حافظ خوانی و فال گرفتن جایگاه خاص خودش را دارد، اما فال هندوانه جشن سنتی شب یلدا در گیلان است.
وی ادامه داد: در شب چله هندوانه را از قسمتی که به بوته متصل است جدا و به چهار بخش تقسیم می کردند و با نیت خیر به پشت سر پرتاب می کردند و اگر سفید باشد فال خوب نیست و هر چهار قسمت باید به روی سبز بیفتد تا بشارت دهنده خیر باشد.
مسئول موزه رشت، با بیان اینکه گیلانیان اعتقاد داشتند که هر کسی در شی چله هندوانه میل کند در تابستان گرم و شرجی گیلان که فصل کار کشاورزی است، تشنه نمی شود ادامه داد: حتی به خانواده هایی که توان خرید هندوانه نداشتند، حداقل یک قاچ می رساندند؛ البته امروزه به مدد امکانات و سردخانه ها انواع میوه ها در فصل های مختلف وجود دارد.
نواییان، خوردن ازگیل یا کونوس خیسانده در آب و نمک را از دیگر خوردنی های محبوب شب چله در گیلان دانست و بیان کرد: مردم گالش شرق گیلان نیز معتقد بودند که باید در شب چله چهل خوردنی میل کنند و اگر به عدد چهل نمی رسید با دانه های گندم یا برنج برشته جبران می کردند.
وی شب یلدا را یک فرهنگ کهن دانست که با باورهای هواشناسی مردم ارتباط داشته و عنوان کرد: پوست هندوانه بعد از شب یلدا دور ریخته نمی شد و گاوها می خوردند تا بیمار نشوند؛ همچنین اگر گاو ها در اولین روز زمستان زود باز می گشتند یعنی سال پر برف خواهد بود و اگر دیر باز می گشتند، یعنی برف زیادی نخواهند داشت.
این باستان شناس، اندازه بلند بودن نعره گاو را اندازه طولانی بودن روز بعد از شب چله دانست و خاطرنشان کرد: براساس دانش بومی دامداران درباره هواشناسی شب چله، اگر گوسفند سیاه اول از طویله خارج می شد، هوا خراب می شد و اگر گوسفند سفید خارج می شد، هوا خوب می شد.
وی هدیه بردن برای نوعروسان در شب چله را از دیگر رسوم زیبا دانست و یادآور شد: بسیاری از آیین ها و آداب و رسوم ایرانی در دوره اشکانی به اروپا رفته و بعد از دگردیسی و استحاله دوباره به ایران بازگشته است.
نواییان، جشن کریسمس را نمادی از شب چله دانست و اضافه کرد: نشانه های ایران باستان همچون رنگ قرمز و بابانوئل و ریش سفید و درخت کاج و سورتمه و هدیه دادن و… در جشن کریسمس وجود دارد. در واقع بابا نوروز از اسطوره های ماست و درخت سرو و چنار در تخت جمشید وجود دارد.
مسئول موزه رشت، با بیان اینکه در شب چله تولد خورشید را جشن می گیریم، یادآور شد: باید آیین های کهن را پاسداری و به آیندگان منتقل کنیم.
ثبت دیدگاه