اگر شما فرزند کلاس اولی دارید، باید بدانید که او ابتدا باید روخوانی درستی داشته باشد، سپس بتواند روان‌خوانی خود را تقویت کند. روان‌خوانی کردن به معنی تندخوانی نیست. بلکه کودک باید کلمات را شمرده‌شمرده و صحیح و روان بخواند. انتشارات دبستانک ۱۰ توصیه برای تقویت روان‌خوانی کلاس اولی‌ها به شما ارائه می‌کند.

در این مطلب ۱۰ نکته به شما یادآوری می‌شود تا بتوانید با در نظر داشتن آن‌ها در تابستان به فرزندتان که کلاس اول را تمام کرده است کمک کنید تا روان‌خوانی خود را تقویت کند. یا اگر روان‌خوانی خوبی دارد، از آن نگه‌داری کند و آن را رشد دهد.

۱. آیا متنی که می‌خواند جذاب است؟

متنی که فرزند شما می‌خواند باید طوری باشد که بتواند او را جذب کند. مثلا کشش لازم را برای کنجکاو شدن در او ایجاد کند که بخواهد بداند قرار است در در انتهای آن متن چه اتفاقی بیفتد. توضیه می‌کنیم داستان‌های ساده و جذاب در حد کلاس اول را بخواند. مانند کتاب سواد خواندن اول یا فلسفیدن اول از انتشارات دبستانک.

۲. آیا متنی که می‌خواند ساده است؟

توصیه‌ی دبستانک این است که متنی که فرزندتان می‌خواند از کلماتی تشکیل شده باشد که او همه‌ی نشانه‌های آن را خوانده باشد. یا این که کلماتی داشته باشد که در کتاب‌های درسی‌اش با آن‌ها مواجه شده است. اگر در هر صفحه یکی دو کلمه وجود داشت که فراتر از این حالات بود اشکال ندارد و موجب افزایش دایره واژگان او می‌شود. اما به شرطی که متن جذابی باشد که دانش‌آموز کلاس اولی علاقه‌مند به خواندن متن بشود. مثلا در کتاب‌های شاهنامه‌ی اول دبستان انتشارات دبستانک، واژگانی که فراتر از متن کتاب‌های درسی هستند در پایین صفحه معنی شده‌اند.

۳. آیا مدام روخوانی او را تصحیح می‌کنید؟

اگر کودک موقع خواندن، چند کلمه را اشتباه خواند، خواندن او را به خاطر اصلاح کردن اشتباهاتش قطع نکنید. بگذارید به خواندن ادامه دهد. لازم نیست واکنشی نشان دهید. فقط بهتر است آن کلمات را به خاطر بسپارید تا در جاهای دیگر مثل بازی یا انجام امور روزمره به روش غیرمستقیم آن کلمات را برای او تکرار کنید. هیچ اشکالی ندارد اگر او یک یا چند کلمه را غلط بخواند. تصحیح کردن مداوم شما موجب می‌شود که او اعتماد به نفس خود را برای خواندن متن از دست بدهد. به جای این کار خواندن او را تشویق کنید. تشویق‌های به موقع و مکرر شما موجب می‌شود که با گذشت زمان، روان‌خوانی او تقویت شود.

۴. کاری می‌کنید که درباره‌ی آن متن چیزی بنویسد؟

مثلا از کودک بخواهید که بعد از خواندن متن سوالی را به صورت کتبی بنویسد تا شما پاسخ دهید. با این کار می‌تواند بسنجد که آیا شما متن را خوب متوجه شدید یا نه. این کار دو فایده دارد. هم اعتماد به نفس او را افزایش می‌دهد و هم باعث می‌شود برای پیدا کردن سوال خوب، مجددا به متن مراجعه کند و این کار باعث تقویت روان‌خوانی او می‌شود.

۵. به ارتباط متن‌ها با هم توجه دارید؟

استفاده‌ از کتاب‌ها و مطالب مرتبط با یکدیگر، تاثیر مطالعه‌ کردن آن‌ها را بیش‌تر می‌کند. به طور مثال در کتاب‌های دبستانک، وقتی دانش آموز از کتاب سواد خواندن کلاس اول برای تقویت روان‌خوانی استفاده می‌کند و متنی که مربوط به نشانه‌ی «س» است را می‌خواند، خیلی خوب است اگر بعد از آن، متن‌های مربوط به همان نشانه در کتاب فلسفیدن کلاس اول یا کتاب آموزش گردشگری کلاس اول را بخواند. این کار تاثیر هر کدام از آن کتاب‌ها را در تقویت روان‌خوانی کلاس اولی‌ها بیشتر می‌کند.

۶. آیا اسامی که در متن هستند به گوش کودک آشناست؟

نکته‌ای که برای بهتر شدن روخوانی کلاس اول مهم است این است که متنی را بخوانند که نام افراد، اماکن و … برایشان آشنا باشد. مثلا در نشر دبستانک تمام کتاب‌ها تالیفی هستند و با مصالح همین کشور تولید شده‌اند و بچه‌ها کاملاً با آن آشنا هستند. عده‌ای شاید بگویند آشنایی با ادبیات جهان لازم است و نیاز به ترجمه داستان‌های کشورهای دیگر داریم. ما با ترجمه مخالف نیستیم اما کتاب‌های بی‌ارزش با ترجمه‌های بد یا ترجمه‌های ناقص که منتشر می‌شود ما را با ادبیات جهان آشنا نمی‌کند. ترجمه کتاب‌ها در دهه‌های پیش، بچه‌ها با ادبیات جهان آشنا می‌کرد اما کتاب‌های ترجمه‌ی امروزی بازاری و بی‌ارزش هستند. برای تقویت روخوانی کلاس اولی‌ها باید متن‌ها برای بچه‌ها آشنا باشد و طبعاً کتاب‌های ایرانی بهتر است و اگر کتاب ترجمه شده‌ای هم دارید، سعی کنید که نام‌ها برایش آشنا و گوش‌نواز باشد.

۷. مطمئن هستید که با همه‌ی حروف آشنایی دارد؟

موضوع مهم بعدی برای بهتر شدن روخوانی، آشنایی با نشانه‌های حروف زبان فارسی است. کودکی که با نشانه‌های زبان فارسی آشنا نباشد، حتی در کلاس چهارم و پنجم دبستان نه تنها در درست خواندن و نوشتن حروف هم صدا با شکل‌های متفاوت، ایراد دارد بلکه در خواندن بعضی از کلمات ساده‌تر هم مساله خواهد داشت. در این صورت ابتدا با روش‌های درست باید اشکال دانش‌آموز را برطرف کرد. عیبی ندارد که دانش‌آموز کلاس چهارم باشد و حروف الفبای فارسی را مرور کند.

۸. آیا کودک را با واژه‌های پرتکرار آشنا کرده‌اید؟

نکته‌ای که کمک زیادی به روانخوانی کلاس اول می‌کند، آشنا شدن با واژه‌های پرتکرار است. خیلی از واژه‌ها مثل بنابراین، این، آن، سپس، دیدن، شنیدن، گفتن، آمدن و رفتن نقش اصلی در متن ندارند اما در متن زیاد به کار می‌روند و به روانخوانی کمک می‌کنند. متن ۵۰ کلمه‌ای را در نظر بگیرید. فرزند شما برای هر کلمه، یک ثانیه وقت صرف می‌کند. از این ۵۰ کلمه ۲۰ تا ۲۵ کلمه واژه‌های پرتکرار هستند. دانستن همین واژه‌های پرتکرار باعث می‌شود که متن جدید را راحت‌تر بخواند. پس اگر متن ۵۰ کلمه‌ای ۵۰ ثانیه وقت ببرد و اگر ۲۵ واژه پرتکرار در آن وجود داشته باشد به جای ۲۵ ثانیه، ده الی یازده ثانیه صرف خواندن کلمات پرتکرار خواهد شد. یعنی ۱۵ ثانیه جلو می‌افتد. این مسئله به تندخوانی مربوط نیست. البته این را بگویم که کلاس تندخوانی و تقویت حافظه‌ی کودکان به ضرر دانش‌آموزان ما هستند این واژه‌های پرتکرار در همه‌ی زبان‌ها وجود دارد. حتی می‌گویند اگر این واژه‌های پرتکرار را یاد بگیرید، ۷۰ الی ۸۰ درصد مکالمات انگلیسی یا مکالمات روزمره را خواهید آموخت. ۳۰ تا ۶۰ درصد متن‌ها را همین کلمات به ظاهر کم اهمیت تشکیل می‌دهند که در همه‌ی متون تکرار شده و تسلط به آن‌ها باعث تقویت روخوانی می‌شود. شما به عنوان بزرگ‌تر می‌توانید کلمات پرتکرار را شکار کنید. مثلاً با کلمات بنابراین، گفتن، رفتن و غیر بازی جمله‌سازی راه بیندازید. پس اگر کلمه‌ای مثل سپس را انتخاب می‌کنید و قرار است با آن جمله بسازید؛ ببینید کدام‌یک زودتر در زمان مشخص جمله می‌سازید. این کار نیازمند تمرین مستمر است با یک الی دو روز جواب نخواهید گرفت. باید مداوم کار کنید. این بازی به قدری موثر است که در پایان متعجب خواهید شد چون بچه کاملاً در هنگام خواندن مسلط می‌شود و خودش روحیه پیدا می‌کند. آشنایی با نشانه‌ها باید طوری باشد که خودش بتواند، بخواند و نیاز به کمک شما نداشته باشد. اگر فرزندتان با کلمات پرتکرار و حروف آشنا باشد بخاطر صرفه‌جویی در یادگیری کلمات پرتکرار حالا می‌تواند روی کلمات جدید و ناآشنا وقت بیش‌تری بگذارد و به راحتی از کلمات پرتکرار عبور می کند.

۹. آیا زمان مناسبی را برای روخوانی انتخاب کرده‌اید؟

نکته‌ی دیگری که در بهتر شدن روخوانی کلاس اول موثر است، انتخاب زمان مناسب توسط شماست. زمان مناسب، زمانی است که هم شما و فرزندتان حوصله داشته باشید. ما خودمان زمانی از روز حوصله انجام کاری نداریم، فرزند شما هم همینطور است. پس زمانی را انتخاب کنید که ذوق خواندن داشته باشد.

۱۰. آیا فرزندتان را با خودتان همراه می‌کنید؟

موضوع بعدی که در تقویت روخوانی کلاس اول موثر است، همراه کردن فرزندتان با شماست. امروز روزنامه‌های چاپی کم‌تر استفاده می‌شود و اغلب با گوشی، روزنامه می‌خوانند. مطالب یک الی دو کانال خبری را انتخاب کرده و بررسی کنید که با مطالب آن مشکل نداشته باشید. به ساده و دشوار بودن کلمات آن کاری نداشته باشید. یکسری از کارها را در روز باید به صورت فیزیکی انجام دهید؛ مثل اتو زدن، آشپزی، جارو، گردگیری، مرتب کردن اتاق و غیره . تمام افراد فارغ از شغل‌شان یکسری کارهای روتین روزانه دارند. از کودکان بخواهید چون وقت ندارید، او برای شما عنوان‌های کانال خبری را بخواند. به درست یا اشتباه خواندن او کاری نداشته باشید، تصحیح نکنید تا توی ذوقش نخورد. همین که بخواند کافی است. این کار را به صورت مداوم انجام دهید. اگر از خبری شاد یا ناراحت می‌شوید، احساس خوشی یا غم‌تان را نشان دهید. اجازه دهید که متوجه شود، خبری که برای شما می‌خواند در وقت شما صرفه جویی می‌کند.

انتشارات دبستانک ۱۰ کتاب برای تقویت روان‌خوانی کلاس اول پیشنهاد می‌کند که می‌توانید آن‌ها را از سایت دبستانک تهیه کنید. ارسال پستی کتاب‌های دبستانک رایگان است. حتی اگر فقط یک کتاب تهیه کنید. اسامی این کتاب‌ها به این ترتیب است. سواد خواندن اول، فلسفیدت اول، آموزش گردشگری اول، شاهنامه داستان آغاز ایران، شاهنامه داستان آتش و نوشتن، شاهنامه داستان گیومرث، هوشنگ و تهمورس، شاهنامه داستان جمشید، شعربستنی ۱، شعربستنی ۲ و شعربستنی ۳. در صورت نیاز به دریافت هرگونه مشاوره برای انتخاب و خرید کتاب می‌توانید از پشتیبانی آنلاین سایت انتشارات دبستانک راهنمایی بگیرید.