شاید اگر کسی از ما بخواهد یک تعریف ساده و کلی از مبحث “پدافند غیرعامل” را برایش بازگو کنیم، تنها بخش هایی از کتاب درسی “آمادگی دفاعی” دوره دبیرستانمان را به یاد بیاوریم و هیچ اطلاع دیگری از این مبحث حیاتی دخیل در زندگی روزمره خود نداشته باشیم.
پدافند غیرعامل در نگاه کلی به مجموعه اقداماتی اطلاق می شود که به منظور پایین آوردن هزینه ها و کاهش آسیب پذیری در مواقع بحران و تهدید صورت می گیرد و در ساده ترین تعریف به دفاع بدون سلاح شهرت دارد. از دفاع از جان مردم بگیر تا حفاظت از زیرساخت های حیاتی کشور که همه و همه آن به پدافند غیرعامل وابسته است. اقداماتی که شاید از دید عموم اثری از آن ها نباشد ولی اگر ساعتی از آن غفلت شود چالش ها و بحران های جبران ناپذیری پدیدار خواهد شد.
جدای از سایر اقدامات حیاتی حوزه پدافند غیرعامل، موضوعی که در جامعه امروز و در این یادداشت با توجه به رشد تکنولوژی و ابزارهای ارتباطی ضرورتی دوچندان دارد، حفاظت سایبری از کشور است.
سایبر
موضوعی که مهندس مقیمی قائم مقام وزیرکشور در همایش ملی پدافندغیر عامل حوزه دریای خزر در دانشگاه گیلان نیز به آن پرداخت و گفت: دامنه شمول پیشرفت الکترونیک، سراسر جهان را فراگرفته و متعاقب آن حملات سایبری بصورت هک کردن سایت ها و مراکز الکترونیکی بروز و ظهور کرده است و اگر به پدافند غیرعامل به طور اصولی توجه داشته باشیم، می توانیم با تهدیدات این بخش مقابله و از دسترسی دشمنان به اطلاعات سری کشور جلوگیری کنیم.
جمله فوق از قائم مقام وزیرکشور مرا به یاد دیالوگی از فیلم “اسنودن” به کارگردانی “الیور استون” انداخت که در آن یک مامور آموزشی در سازمان امنیت ملی آمریکا در جمع دانش آموختگان علوم کامپیوتر این مرکز امنیتی گفت: ((جبهه مقدم جنگ علیه تروریسم در عراق یا افغانستان نیست بلکه همینجاست! هر سرور یا کانکشنی. میدان جنگ مدرن همه جا هست. این به این معنی نیست که باید توی گودال باشید و به سربازهای مرده زل بزنید یا از آتش خمپاره ها جاخالی بدهید، به این معنی است که اگر ۱۱سپتامبر دیگری در کار باشد تقصیر شما خواهد بود.))
دیالوگ فوق خود گواه این است که موضوع صیانت سایبری و بهره مندی هرچه بهتر از این دانش در کشور تا چه مقدار می تواند حیاتی باشد و بلایی که یک ویروس استاکس‌نت یا نوعی بدافزار رایانه ای به سر کشور می آورد اثراتش به مراتب از ده ها جنگ با عراق نیز بدتر خواهد بود.
دلیل اینکه چقدر امروزه شرایط سخت و دشوار شده، این است که در گذشته شما با دشمن حقیقی طرف بودید و برخوردها کاملا فیزیکی و به قول معروف با توپ و تانک و تفنگ بود اما امروز شما تنها با مغزها طرف هستید و دشمنی که در هزاران کیلومتر آن طرف تر در خانه خود نشسته و تنها با اتکا بر دانش کامپیوتری خود، مرزها را می شکند و به ساده ترین و کم هزینه ترین راه ممکن به حریم ها تجاوز می کند و مهم ترین اطلاعات و منابع ملی کشورها را به سرقت می برد.
دشمنی که امروز ما را با روش دیگری به تقابل با خود فرا می خواند و ابزارش هم کدهای رایانه ای است که برای رسیدن به مقاصد سیاسی شوم خود آن را شلیک می کند و از آنجایی که کشوری همچون ایران که در تمامی ادوار تاریخی به سبب دارا بودن موقعیتی خاص در منطقه همواره مورد طمع ابرقدرت ها قرار داشته، با فراگیری ابزارهای فناورانه این دست درازی ها بیش از گذشته شدت خواهد گرفت.
و اما نقش دولت و مسئولان در این باره بسیار سنگین است.خوشبختانه دولت یازدهم نشان داده که در مسیر سازماندهی مسائل مربوط به جنگ های نوین و حوزه سایبری در کشور اهتمام کامل دارد و البته نمی شود هیچ وقت در این مورد به صورت قطعی حرف زد چون دست بالای دست بسیار است ولی به امید آنکه شاهد ایمن سازی کامل فضای سایبری کشور باشیم چرا که در آینده ای نه چندان دور دیگر داعش و خشونت فیزیکی معنی نخواهد داشت و جای خود را به “تروریسم سایبری” به عنوان تهدید اول امنیتی در جهان خواهد داد و هر حکومتی خواهد کوشید تا با اتکا بر نیروی انسانی تربیت یافته خود در این حوزه، قدرت خویش را به رخ دشمنانش بکشد. دشمنی که در هر لحظه می تواند در کمین باشد./روزنامه معین
ایمان رنجکش
عضو انجمن ترویج سواد رسانه ای
ثبت دیدگاه