در زندگی ذهنی فرد دیگران همیشه در قالب الگو، حامی و رقیب ظاهر می شوند و فرد با این بینش در جامعه رفتار می کند. از بارزترین ویژگیهای جامعه این است که افراد آن جدا از اینکه چه کسانی باشند با چه شخصیتی ، شغل و حتی میزان هوش وقتی در جامعه قرار می گیرند قبل از هر چیزی درگیر فرایندی می شوند که به ان ” ذهنیت جمعی” اطلاق می شود. ذهنیت جمعی عامل محرک بسیاری از رفتارهای افراد در جامعه می شود رفتارهایی که افراد در خلوت خود به ندرت آنها را تجربه می کنند.
جوامع انسانی از یکایک افراد با ویژگیهای متفاوت شخصی تشکیل شده که در جامعه و در کنار هم می توانند احساسات و رفتارهای مشترک هم سویی را تجربه کنند. فرد در جامعه دچار تغییراتی می شود که ذهنیت جمعی آنرا با خود هم مسیر می نماید. افراد در جامعه به یکدیگر پیوند می خورند تا موجودی مستقل شکل گیرد به تبع چیزی باید وجود داشته باشد که این جمعیت را در سطح خرد و کلان به هم پیوند دهدو این واسطه پیوند دهنده ذهنیت اجتماعی است.
ذهنیت اجتماعی در جامعه عاملی ناخودآگاهانه در رفتار آحاد مردم بازی می کند، هدایت این فرایند در جامعه که بعنوان عامل محرک ناخودآگاهانه توده ها که متشکل افراد آن جامعه است در گرو تصمیمات مدبرانه و سیاستهای رهبران یا مدیران سیاسی است. نقش رئیس جمهوری در ایران نیز از همین قاعده پیروی می کند او بعنوان مدیر سیاسی کشور می تواند با دوری جستن از رفتارهای هیجانمدار، از اضطراب اجتماعی بکاهد و با میانه روی ،منشا آرامش ذهنی و ثبات در جامعه باشد .
“سرایت” عاملی که تعیین می کند ویژگیها و تجلیات جامعه جهتی را در پیش می گیرند که مدیران سیاسی مولفه های آن را به جامعه سرایت می دهند مثل آرامش در چهره و ظاهر ، گویش های ملایم و با ثبات ،رفتارهای عقلایی که از بینش واقع بینانه وی از آنچه در بطن جامعه داخلی و جهان امروز می گذرد سر می زند و … . روانکاوان معتقدند هر احساس و کنش در جامعه حالت مسری دارد این سرایت پذیری تا حدی است که فرد منافع خود را قربانی منافع جمعی می کند.
عامل مهم دیگر ” تلقین پذیری” است . جامعه بشدت تلقین پذیر است و امر نامحتمل برایش وجود ندارد همراه با احساسات عمیق ساده و متغیر . جامعه به افراط و تفریط گرایش دارد مثل ایجاد انتظار جامعه از دولت برای تعطیل کردن روزهای بین التعطیلی و تلقین این موضوع از سوی مدیر سیاسی به جامعه که رفاه اجتماعی یعنی تعطیلات بیشمار اما در مقابل می توان از ویژگی تلقین پذیری اجتماعی و برانگیختن ذهنیت
اجتماعی به سوی توسعه و کار سود جست.
گفتمان اعتدال در جهانی که با فقدان میانه روی مواجه است اندیشه برانگیزترین امر در زمانه امروز ماست عاملی که باعث ایجاد آرامش روانی در جامعه می شود.جهان با پدیده شوم تخریب ، فساد و ویرانی روبروست به گفته یکی از اندیشمندان ” کویر بزرگ و بزرگتر می شود.” این جمله بیانگر انحطاط در حال رشد در جوامع است پدیده ای که با فقدان اعتدال در جهان عاید بشریت شده است ،انحطاط از آن نظر هولناک تر ازویرانی است که جلوی رشد و بالندگی در آینده را نیز صلب می کند همان امیدی که باید در وجود یکایک افراد جامعه متبلور باشد واین مهم شکل نخواهد گرفت جز با نهادینه شدن بینش میانه روی و رفتارهای معتدل از سوی مدیران سیاسی جوامع امروزی.
*حبیب رمضانی کارشناس ارشد روان شناسی
با تشکر از شما
واقعا جهان ما از افراطی گری زجر میکشد