بیشتر کودکانی که درسنین کم، خصوصا زیر ۷ سال مبتلا به چاقی می شوند، در نوجوانی و بزرگسالی افرادی چاق خواهند بود. دلیل افزایش چشمگیر چاقی کودکان، غذا خوردن بیشتر نیست. تحقیقات نشان داده است، میزان انرژی مصرفی کودکان طی ۲۰ سال گذشته، تغییر چندانی نداشته است و دلیل افزایش چاقی کودکان، تحرک کمتر آنهاست.عوامل مختلفی در چاقی کودکان دخیل است. همچنین چاقی با عواقب بسیار زیادی همراه است که می تواند موجب ناراحتی کودک شود.
پدر و مادر از عوامل اصلی چاق شدن کودکان هستند. وقتی پدر و مادر چاق باشند، زمینه اصلی چاقی کودکان را فراهم می کنند و باید حتما به این مساله توجه کنند که عوامل محیطی در قبال فرزند شان تاثیرگذارتر است. عوامل محیطی که باید تعدیل یا حذف شود، عبارت است از عادات غذایی، الگوی زندگی و عدم تحرک که نقش مهمی در پیدایش چاقی دارند.
شناسایی چاقی به عنوان بیماری مزمن و چند عاملی توجه به این حقیقت را می طلبد که تلاش برای پیشگیری و مداخلات جامع بیشتر در دوران کودکی مورد نیاز است. والدین با فراهم کردن محیط پیرامون کودک و تاثیری که روی عادات و رفتارهای بهداشتی کودکان می گذارند، در پیشگیری از چاقی دوران کودکی موثر هستند. دنیای کودک باید سرشار از نشاط و سرزندگی باشد اما محیط دلهره آوری که برخی از مادران برای کودکان خود فراهم می کنند، از همان ابتدای کودکی آنها را دچار تشویش و نگرانی می کند؛ این نگرانی، کارکرد و خلاقیت کودک را تحت الشعاع قرار می دهد.
عادات نامناسب: مهمترین عامل چاقی
عادات نامناسب در تهیه و مصرف مواد غذایی که دارای انرژی متراکم با ارزش غذایی ناچیزترند، انواع شیرینی ها، چیپس و شکلات، بستنی خامه ای و فست فود، گرایش به مصرف بی رویه غذاهای چرب و شیرین که از ذائقه والدین به فرزندان منتقل می شود، مصرف زیاد میان وعده های غذایی و پرکالری، جایگزین کردن سرگرمی های دیگر بدون تحرک بدنی با بازی های کامپیوتری و نشستن طولانی مدت در جلوی تلویزیون (که به ازای هر ساعت نشستن در مقابل تلویزیون احتمال افزایش وزن کودک به نحو چشم گیری بالا می رود) و دادن هله هوله هایی( که حین بازی و نشستن به کودک داده می شود)، از عوامل ایجاد کننده چاقی به حساب می آیند.
از همه بدتر عادت به خوردن تنقلات در حین تماشای تلویزیون و بازی های رایج رایانه ای است که بیشتر والدین، کودکان را با این وسایل سرگرم می کنند؛ کودکانی که در طول روز سه ساعت بیشتر در مقابل بازی رایانه و تلویزیونی می نشینند تا سه برابر بیشتر در معرض عوارض ناشی از چاقی قرار دارند.
نقش عوامل روحی در پر خوری
عوامل روحی روانی در همه سنین سبب پرخوری می شود. در دوران کودکی هم این عوامل روی خوردن تاثیرگذار است. حتی حالت روحی روانی والدین در این رابطه تاثیر به سزایی دارد. والدینی که به کودک خود کم توجهی کرده و کمتر به او رسیدگی می کنند، این کم توجهی خود را با تهیه غذاهای ناسالم جبران می کنند، از سوی دیگر با دادن مواد ناسالم مشکل را دامن زده و دادن این مواد غذایی ناسالم را به عنوان پاداش و جایزه قرار می دهند و با حذف مواد دلخواه کودک او را تنبیه می کنند، این روش یکی از عوامل ایجاد چاقی در کودک است.
والدینی که اصرار به مصرف حجیم غذا به کودک دارند، به این ترتیب تشخیص آستانه سیری را از آنها سلب می کنند و احساس گرسنگی را که در کودک به صورت غریزی وجود دارد، تبدیل به ولع بیشتر می کنند و طبعا مساله چاقی را پیامد این موضوع می کنند یا ابراز محبت و عطوفت خود را به نحوه غذای فرزند ربط می دهند. هر چه کودک بیشتر غذا بخورد محبت بیشتری به او می کنند و با این اشتباه بزرگ، برای اینکه کودک خود را در کانون توجه قرار دهند، حتی اگر میل نداشته باشد شروع به غذا خوردن می کند تا مورد تحسین قرار گیرد.
کودکانی که احساس دلتنگی، دل شوره یا عدم امنیت یا به عللی دچار افسردگی می شوند رو به خوردن غذای بیشتر می آورند، پس برای دادن غذای بیشتر به کودک باید علل پرخوری را ریشه یابی کرده و آن را درمان کرد و اضطراب و استرس را از آنها دور کرد. کاهش کالری دریافتی از طریق حذف تنقلات بی ارزش و پرانرژی ، افزایش فعالیت روزانه، رفتار درمانی و بهبود افزایش اعتماد به نفس آنها می تواند در روند تدریجی کاهش وزن بیمار موثر باشد.
ژن ها چه از شاخه پدری یا از مادری به کودک انتقال می یابند. گاهی جهش هایی مانند جهش در هورمون لپتین یا هورمون انسولین می تواند چاقی را به وجود آورد اما مساله ای که سبب تبدیل ژنوتیپ ها به فنوتیپ و تجلی ژن ها از حالت ژنی به تظاهرات خارجی می شود، تعامل عوامل محیطی با ژنی، از جمله نوع و کیفیت و کمیت غذای هر فرد استچرا که می تواند ژن های چاق کننده را به فعالیت وا دارد.
نتایج نشان می دهد که مناطقی از مغز احساسات و واکنش های استرس را کنترل می کند به همراه میل و رغبت و توان انرژی می توانند در کنار یکدیگر بر خطر چاقی، تاثیر بگذارند. همچنین بازداری رفتاری کودک نوعی نارسایی ناآشکار ولی اساسی به حساب می آید که تاثیر قابل ملاحظه ای بر حفظ و توجه کودک می گذارد.
چاقی یک بیماری روانی و جسمی است
کودکان مبتلا به چاقی وقتی به سن نوجوانی وجوانی می رسند بیش از آنچه انتظار می رود دچار مشکلات پزشکی و بهداشتی می شوند. چاقی در دوران کودکی در دراز مدت بر سلامت و رفاه افراد تاثیر می گذارد که می توان به دیابت نوع۲، کلسترول و فشار خون بالا اشاره کرد. همچنین هیچگاه به ذهن تان خطور نمی کند که کودکان هم می توانند دچار آتروز شوند اما امروزه وقتی کودکان به خوردن غذاهای پر چرب و پر کالری رو می آورند در اثر افزایش وزن، فشار در مفاصل اضافه شده و این بیماری در کودکان نیز رواج می یابد. چاقی یک بیماری روانی و جسمی است.
کودکان چاق اعتماد به نفس کمتری دارند، از ظاهر خود خجالت می کشند. نگاه منفی به اندام، افسردگی کودک را بدنبال دارد و عدم پیشرفت عقلی مناسب حاصل این افسردگی خواهد بود. یافته های جدید نشان می دهد چاقی کودکان قبل از ورود به مدرسه با افزایش خطر نزدیک بینی (که یکی از شایعترین اختلالات چشم در جهان است )، در سال های بعد مرتبط است .
گفتنی است، این پژوهش توسط وحیده عظیمی، دانش آموخته دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی با عنوان« پیش بینی چاقی کودکان بر پایه بازداری، اضطراب کودک و رابطه مادر-کودک» با راهنمایی دکتر فاطمه گلشنی و مشاوره دکتر مهناز استکی انجام شده است.
برنا
ثبت دیدگاه